I. Dünya Savaşı
I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914 tarihinde başlayıp 11 Kasım 1918 tarihinde sona eren Avrupa merkezli küresel bir savaştır. Savaş, Avrupa’nın büyük güçleri olan İttifak Devletleri (Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı İmparatorluğu ve Bulgaristan) ile İtilaf Devletleri (İngiltere, Fransa, Rusya, İtalya, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri) arasında yaşanmıştır.
Savaşın temel nedenleri arasında, Avrupa’daki güç dengesinin bozulması, sömürgecilik yarışı, milliyetçilik ve militarist eğilimler yer almaktadır. Savaşın fitili, 28 Haziran 1914 tarihinde Avusturya-Macaristan veliahtı Arşidük Franz Ferdinand’ın Saraybosna’da Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip tarafından öldürülmesi ile ateşlenmiştir. Avusturya-Macaristan, bu suikast üzerine Sırbistan’a savaş ilan etti. Rusya, Sırbistan’ın müttefiki olduğundan, Avusturya-Macaristan’a savaş ilan etti. Bunun üzerine Almanya, Rusya’ya ve Fransa’ya savaş ilan etti.
Savaş, Avrupa’da, Afrika’da, Asya’da ve Pasifik’te olmak üzere dört cephede gerçekleşti. Avrupa cephesinde, Batı Cephesi ve Doğu Cephesi olmak üzere iki ana cephe vardı. Batı Cephesi, Fransa ve Almanya arasında, Doğu Cephesi ise Rusya ve Avusturya-Macaristan arasında gerçekleşti. Afrika cephesinde, İngiltere ve Fransa, Alman ve Osmanlı birliklerine karşı savaştı. Asya cephesinde, Japonya, Alman birliklerine karşı savaştı. Pasifik cephesinde, Japonya, Alman kolonilerine karşı savaştı.
Savaş, modern silahların ilk kez kullanıldığı bir savaştı. Toplar, tanklar, uçaklar ve denizaltılar gibi yeni silahlar savaşın seyrini değiştirdi. Savaşta, yeni savaş taktikleri de geliştirildi. Bu taktikler arasında, siper savaşı, topçu ateşi ve hava saldırıları yer aldı.
Savaş, dört yıl boyunca sürdü ve büyük kayıplara neden oldu. Savaşın sonunda, İttifak Devletleri yenildi. İtilaf Devletleri, Almanya’ya ağır bir barış antlaşması imzalattı. Bu antlaşma, Almanya’nın yenilgisini ve Avrupa’daki güç dengesinin değişmesini sağladı.
Savaşın nedenleri
I. Dünya Savaşı’nın temel nedenleri arasında, Avrupa’daki güç dengesinin bozulması, sömürgecilik yarışı, milliyetçilik ve militarist eğilimler yer almaktadır.
Avrupa’daki güç dengesinin bozulması
- yüzyılın sonunda, Avrupa’da güç dengesi bozulmaya başlamıştı. Almanya’nın hızlı bir şekilde güçlenmesi, diğer büyük güçleri tedirgin ediyordu. Almanya, 1871 yılında Prusya’nın liderliğinde birleşerek, Avrupa’nın en güçlü devletlerinden biri haline geldi. Almanya’nın bu hızlı yükselişi, diğer büyük güçleri, özellikle Fransa’yı endişelendiriyordu.
Sömürgecilik yarışı
- yüzyılda, Avrupalı devletler arasında sömürgecilik yarışı başlamıştı. Bu yarış, Avrupa’da rekabeti ve gerilimi artırıyordu. Sömürgecilik yarışı, 19. yüzyılın sonlarında Afrika’nın neredeyse tamamının Avrupalı devletler tarafından paylaşılmasına neden oldu.
Milliyetçilik
- yüzyılda, Avrupa’da milliyetçilik akımı güçlenmeye başlamıştı. Milliyetçilik, bir ulusun kendi kaderini tayin etme hakkıdır. Milliyetçilik akımı, Avrupa’da birçok ulus-devletin kurulmasına neden oldu. Ancak, bazı uluslar, kendi bağımsız devletlerini kuramamıştı. Bu uluslar, kendi devletlerini kurmak için mücadele ediyorlardı.
Militerist eğilimler
- yüzyılın sonunda, Avrupa’da militarist eğilimler güçlenmeye başlamıştı. Militarizm, bir devletin askeri gücünü artırmaya odaklanan bir akımdır. Militarist eğilimler, Avrupa’da silahlanma yarışına neden oldu.
Savaşın sonuçları
I. Dünya Savaşı, Avrupa’da ve dünyada büyük bir yıkıma neden oldu. Savaşın sonunda, yaklaşık 16 milyon insan öldü ve 20 milyon insan yaralandı. Savaş, Avrupa’daki güç dengesini değiştirdi. Almanya yenildi ve büyük toprak kayıpları yaşadı. Rusya, iç savaşa girdi ve Bol