10 Sınıf Coğrafya Kayaçlar Ve Yer Şekilleri Konu Özeti

Kayaçlar ve Yer Şekilleri

Kayaçlar, yer kabuğunun katı bileşenleridir. Yer şekilleri ise, kayaçların aşınması, birikmesi ve hareket etmesi sonucu oluşan doğal yapılardır. Kayaçlar ve yer şekilleri, Dünya’nın yüzeyinin şekillenmesinde önemli rol oynarlar.

Kayaç Çeşitleri

Kayaçlar, oluşum biçimlerine göre üç ana gruba ayrılır:

  • Magmatik Kayaçlar: Magmanın soğuması ve katılaşması sonucu oluşan kayaçlardır. Magma, yer kabuğunun derinliklerinde bulunan erimiş kayaçtır. Magma, yer kabuğunun yüzeyine çıktığında lav olarak adlandırılır. Magmatik kayaçlar, genellikle sert ve dayanıklıdır. Granit, bazalt ve andezit magmatik kayaçlara örnektir.
  • Tortul Kayaçlar: Kaya parçalarının, organik maddelerin ve minerallerin birikmesi ve sıkışması sonucu oluşan kayaçlardır. Tortul kayaçlar, genellikle yumuşak ve geçirgendir. Kumtaşı, kiltaşı ve kireçtaşı tortul kayaçlara örnektir.
  • Metamorfik Kayaçlar: Var olan kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğraması sonucu oluşan kayaçlardır. Metamorfik kayaçlar, genellikle sert ve dayanıklıdır. Mermer, şist ve gnays metamorfik kayaçlara örnektir.

Yer Şekilleri Çeşitleri

Yer şekilleri, kayaçların aşınması, birikmesi ve hareket etmesi sonucu oluşan doğal yapılardır. Yer şekilleri, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın sınıflandırma, yer şekillerinin oluşum biçimlerine göre yapılan sınıflandırmadır. Buna göre, yer şekilleri üç ana gruba ayrılır:

  • Aşınma Yer Şekilleri: Kayaçların rüzgar, su ve buzul gibi etkenler tarafından aşınması sonucu oluşan yer şekilleridir. Vadi, kanyon ve mağara aşınma yer şekillerine örnektir.
  • Birikim Yer Şekilleri: Kaya parçalarının, organik maddelerin ve minerallerin birikmesi sonucu oluşan yer şekilleridir. Deltalar, alüvyon ovaları ve kumullar birikim yer şekillerine örnektir.
  • Hareket Yer Şekilleri: Kayaçların yer kabuğunun hareketleri sonucu oluşan yer şekilleridir. Dağlar, tepeler ve ovalar hareket yer şekillerine örnektir.

Kayaçlar ve Yer Şekillerinin Önemi

Kayaçlar ve yer şekilleri, Dünya’nın yüzeyinin şekillenmesinde önemli rol oynarlar. Kayaçlar, yer şekillerinin oluşumuna zemin hazırlar. Yer şekilleri ise, kayaçların aşınması, birikmesi ve hareket etmesi sonucu oluşur. Kayaçlar ve yer şekilleri, ayrıca insanların yaşamlarını da etkiler. Kayaçlar, inşaat malzemeleri olarak kullanılır. Yer şekilleri ise, insanların yerleşim yerlerini ve ulaşım yollarını belirler.

Faydalı Siteler ve İlgili Dosyalar


Yayımlandı

kategorisi