11. Sınıf Edebiyat Hikaye Ünitesi Özeti
Hikayenin Tanımı
Hikaye, bir olay veya serüveni okuyucuya aktaran, olay örgüsüne dayalı edebiyat türüdür. Hikâyeler, genellikle kısa ve özdür ve tek bir olay örgüsüne sahiptir.
Hikayenin Özellikleri
- Hikâyelerde olmuş ya da olma ihtimali olan olaylar anlatılır.
- Hikâyelerde olay ve kahraman sayısı sınırlıdır.
- Hikâyelerde mekan ve zaman betimlemesi kısa tutulur.
- Neredeyse her konuda hikaye yazılabilir.
- Hikâyelerde dil sadedir.
Hikayenin Planı
Hikayenin planı üç bölümden oluşur:
- Serim: Hikâyenin giriş bölümüdür. Çevre, kişiler tanıtılarak ana olaya giriş yapılır.
- Düğüm: Hikâyenin bütün yönleriyle anlatıldığı en geniş bölümdür.
- Çözüm: Hikâyenin sonuç bölümü olup merakın bir sonuca bağlanarak giderildiği bölümdür.
Hikayenin Unsurları
- Kişiler: Hikâyede yer alan insanlardır. Kişiler, okuyucunun hikâyede yer alan olayları ve durumları anlamasını sağlar.
- Olay: Hikâyenin temelini oluşturan ve okuyucunun merakını uyandıran unsurdur.
- Zaman: Hikâyede olayların geçtiği zamanı ifade eder.
- Mekan: Hikâyede olayların geçtiği yeri ifade eder.
- Konu: Hikâyede ele alınan düşünce, durum veya sorunu ifade eder.
Hikayenin Çeşitleri
Hikayelerin çeşitleri, olay örgüsü, anlatıcı, tür ve bakış açısı gibi unsurlara göre belirlenir.
Olay Örgüsüne Göre Hikaye Çeşitleri
- Düz Hikaye: Olayların kronolojik sırayla anlatıldığı hikâyelerdir.
- Klasik Hikaye: Düz hikayenin bir türüdür. Olaylar, başlangıç, gelişme ve sonuç olmak üzere üç bölümde anlatılır.
- Serüven Hikâyesi: Olayların heyecanlı ve sürükleyici bir şekilde anlatıldığı hikâyelerdir.
- Ruhsal Hikâyesi: Olayların kişilerin iç dünyalarında yaşadığı duygu ve düşünceler aracılığıyla anlatıldığı hikâyelerdir.
- Sosyal Hikâyesi: Toplumsal sorunları ele alan hikâyelerdir.
Anlatıcıya Göre Hikaye Çeşitleri
- Birinci Kişi Anlatımlı Hikaye: Hikâyeyi, olayların içinde yer alan bir kişi anlatır.
- Üçüncü Kişi Anlatımlı Hikaye: Hikâyeyi, olaylara dışarıdan bakarak bir kişi anlatır.
Türe Göre Hikaye Çeşitleri
- Halk Hikâyesi: Anonim olarak halkın içinden çıkmış, sözlü gelenek yoluyla aktarılmış hikâyelerdir.
- Sanat Hikâyesi: Yazar tarafından oluşturulmuş, yazılı edebiyat geleneği içinde yer alan hikâyelerdir.
Bakış Açısına Göre Hikâye Çeşitleri
- İç Bakış Açısı: Hikâyeyi, olayların içinde yer alan bir kişinin bakış açısından anlatır.
- Dış Bakış Açısı: Hikâyeyi, olayların içinde yer almayan bir kişinin bakış açısından anlatır.
Hikayenin Tarihçesi
Hikaye, edebiyatın en eski türlerinden biridir. Dünya edebiyatında ilk hikâyeler, Mezopotamya ve Mısır uygarlıklarında ortaya çıkmıştır. Türk edebiyatında ise ilk hikâyeler, Dede Korkut Hikâyeleri ile başlar.
11. Sınıf Edebiyat Hikaye Ünitesi Konuları
- Hikayenin Tanımı ve Özellikleri
- Hikayenin Planı ve Unsurları
- Hikayenin Çeşitleri
- Hikayenin Tarihçesi
- Cumhuriyet Dönemi Hikâyeleri
Cumhuriyet Dönemi Hikâyeleri
Cumhuriyet Dönemi hikâyeciliği, Batı edebiyatından etkilenerek gelişmiştir. Bu dönemde hikâyelerde, toplumsal konulara ağırlık verilmiştir. Cumhuriyet Dönemi hikâyeciliğinin önemli temsilcileri arasında Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Sait