8. Sınıf Fen Bilimleri 1. Ünite: Mevsimler ve İklim
Bu ünitede, Dünya’nın şekli ve hareketleri, mevsimlerin oluşumu, iklim ve hava olayları hakkında bilgiler verilmektedir.
1. Dünya’nın Şekli ve Hareketleri
Dünya, küre şeklindedir. Ancak, kutuplardan basık, ekvatordan şişkin bir şekle sahiptir. Bu, Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi ve Güneş etrafında dolanması sonucunda oluşan bir merkezkaç kuvvetinin etkisiyle meydana gelmiştir.
Dünya, kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner. Bu dönme hareketi, Dünya’nın kendi etrafında bir tam tur atması için yaklaşık 24 saat sürer. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönme hareketi, gece ve gündüzün oluşmasına neden olur.
Dünya, Güneş etrafında elips şeklinde bir yörüngede dolanır. Bu dolanma hareketi, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesine neden olur. Dünya, Güneş’e en yakın olduğu tarih 3 Ocak, en uzak olduğu tarih ise 4 Temmuz’dur. Ancak, mevsimlerin oluşumu, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığına değil, Dünya’nın Güneş etrafındaki dolanma hareketinin yönüne bağlıdır.
2. Mevsimlerin Oluşumu
Mevsimlerin oluşumu, Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönme ve Güneş etrafındaki dolanma hareketlerine bağlıdır.
Dünya, kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner. Bu dönme hareketi, Dünya’nın kendi etrafında bir tam tur atması için yaklaşık 24 saat sürer. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönme hareketi, gece ve gündüzün oluşmasına neden olur.
[Image of Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönme hareketi]
Dünya, Güneş etrafında elips şeklinde bir yörüngede dolanır. Bu dolanma hareketi, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesine neden olur. Dünya, Güneş’e en yakın olduğu tarih 3 Ocak, en uzak olduğu tarih ise 4 Temmuz’dur. Ancak, mevsimlerin oluşumu, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığına değil, Dünya’nın Güneş etrafındaki dolanma hareketinin yönüne bağlıdır.
Dünya, Güneş etrafında dolanırken, Kuzey Yarımküre ve Güney Yarımküre farklı yönlerde hareket eder. Kuzey Yarımküre, Güneş’e doğru dönerken, Güney Yarımküre Güneş’ten uzaklaşır. Bu nedenle, Kuzey Yarımküre’de Güneş ışınları yıl boyunca daha dik açıyla gelir.
[Image of Kuzey ve Güney Yarımküre’nin Güneş etrafındaki dolanma hareketleri]
Kuzey Yarımküre’de Güneş ışınları yıl boyunca daha dik açıyla geldiği için, bu bölgedeki hava sıcaklığı daha yüksektir. Bu nedenle, Kuzey Yarımküre’de yaz mevsimi yaşanır.
Güney Yarımküre’de ise Güneş ışınları yıl boyunca daha eğik açıyla gelir. Bu nedenle, Güney Yarımküre’de hava sıcaklığı daha düşüktür. Bu nedenle, Güney Yarımküre’de kış mevsimi yaşanır.
3. İklim ve Hava Olayları
İklim, bir bölgenin uzun yıllar boyunca hava olaylarının ortalama durumudur. Hava olayları ise atmosferde meydana gelen geçici değişikliklerdir.
İklimin oluşumunda, o bölgenin coğrafi konumu, deniz seviyesinden yüksekliği, bitki örtüsü ve toprak özellikleri gibi faktörler etkilidir.
Hava olaylarının oluşumunda ise, rüzgâr, basınç, nem ve sıcaklık gibi faktörler etkilidir.
İklimin Özellikleri
Bir bölgenin iklimini belirleyen başlıca özellikler şunlardır:
- Ortalama sıcaklık: Bir bölgedeki yıllık sıcaklık ortalaması, o bölgenin iklimini belirlemede en önemli faktördür.
- Yağış miktarı: Bir bölgedeki yıllık yağış miktarı, o bölgenin iklimini belirlemede önemli bir faktördür.
- Yağış şekli: Bir bölgedeki yağış şekli, o bölgenin iklimini belirlemede önemli bir faktördür.
- Rüzgâr yönü ve hızı: Bir bölgedeki rüzgâr yönü ve hızı, o bölgenin iklimini belirlemede önemli bir faktördür.