Atmosfer ve İklim
Atmosfer, Dünya’yı çevreleyen gaz tabakasıdır. Atmosferin bileşimi, %78 azot, %21 oksijen, %0,93 argon, %0,04 karbondioksit ve diğer gazlardan oluşur. Atmosfer, Dünya’yı güneşten gelen zararlı radyasyondan korur, sıcaklığı düzenler ve hava olaylarının oluşmasını sağlar.
İklim, bir bölgenin uzun vadeli ortalama hava koşullarıdır. İklim, sıcaklık, yağış, rüzgar ve nem gibi faktörlerle belirlenir. İklim, bir bölgenin coğrafi konumu, rakımı, deniz seviyesine yakınlığı ve bitki örtüsü gibi faktörlerden etkilenir.
Atmosferin Katmanları
Atmosfer, beş katmandan oluşur:
- Troposfer: Troposfer, atmosferin en alt katmanıdır. Troposfer, Dünya’nın yüzeyinden yaklaşık 10 kilometre yüksekliğe kadar uzanır. Troposferde sıcaklık, yükseklikle birlikte azalır.
- Stratosfer: Stratosfer, troposferin üzerinde bulunan katmandır. Stratosfer, yaklaşık 10 ila 50 kilometre yüksekliğe kadar uzanır. Stratosferde sıcaklık, yükseklikle birlikte artar.
- Mezosfer: Mezosfer, stratosferin üzerinde bulunan katmandır. Mezosfer, yaklaşık 50 ila 85 kilometre yüksekliğe kadar uzanır. Mezosferde sıcaklık, yükseklikle birlikte azalır.
- Termosfer: Termosfer, mezosferin üzerinde bulunan katmandır. Termosfer, yaklaşık 85 ila 600 kilometre yüksekliğe kadar uzanır. Termosferde sıcaklık, yükseklikle birlikte artar.
- Ekzosfer: Ekzosfer, termosferin üzerinde bulunan katmandır. Ekzosfer, yaklaşık 600 kilometreden daha yüksek rakımlara kadar uzanır. Ekzosferde sıcaklık çok yüksektir.
İklim Değişikliği
İklim değişikliği, Dünya’nın ortalama sıcaklığının artmasıdır. İklim değişikliği, sera gazlarının atmosfere salınması sonucu oluşur. Sera gazları, güneşten gelen ısıyı hapsederek Dünya’nın ısınmasına neden olur.
İklim değişikliğinin başlıca nedenleri şunlardır:
- Fosil yakıtların yakılması: Fosil yakıtlar, kömür, petrol ve doğalgazdır. Fosil yakıtların yakılması, atmosfere sera gazları salınmasına neden olur.
- Ormanların yok edilmesi: Ormanlar, atmosferdeki karbondioksiti emer. Ormanların yok edilmesi, atmosfere daha fazla karbondioksit salınmasına neden olur.
- Tarım faaliyetleri: Tarım faaliyetleri, atmosfere metan ve azot oksit gibi sera gazları salınmasına neden olur.
İklim değişikliğinin başlıca etkileri şunlardır:
- Deniz seviyesinin yükselmesi: İklim değişikliği, okyanusların ısınmasına ve buzulların erimesine neden olur. Deniz seviyesinin yükselmesi, kıyı bölgelerini tehdit eder.
- Aşırı hava olaylarının artması: İklim değişikliği, aşırı hava olaylarının daha sık ve daha şiddetli olmasına neden olur. Aşırı hava olayları, sel, kuraklık, fırtına ve yangın gibi olaylardır.
- Bitki ve hayvan türlerinin yok olması: İklim değişikliği, bitki ve hayvan türlerinin yok olmasına neden olur. Bitki ve hayvan türlerinin yok olması, ekosistemlerin dengesini bozar.
İklim Değişikliğiyle Mücadele
İklim değişikliğiyle mücadele için yapılması gerekenler şunlardır:
- Fosil yakıtların kullanımının azaltılması: Fosil yakıtların kullanımının azaltılması, atmosfere salınan sera gazlarının miktarını azaltır. Fosil yakıtların kullanımının azaltılması için yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması, enerji verimliliğinin artırılması ve toplu taşımanın teşvik edilmesi gibi önlemler alınabilir.
- Ormanların korunması ve ağaçlandırma çalışmaları: Ormanların korunması ve ağaçlandırma çalışmaları, atmosfere salınan karbondioksitin miktarını azaltır. Ormanların korunması için ormancılık faaliyetlerinin sürdürülebilir bir şekilde yürütülmesi ve ağaçlandırma çalışmaları için destek verilmesi gibi önlemler alınabilir.
- Tarım faaliyetlerinin sürdürülebilir bir şekilde yürütülmesi: Tarım faaliyetlerinin sürdürülebilir bir şekilde yürütülmesi, atmosfere salınan sera gazlarının miktarını azaltır. Tarım faaliyetlerinin sürdürülebilir bir şekilde yürütülmesi için organik tarım yöntemlerinin kullanılması, gübre kullanımının azaltılması ve hayvancılığın daha az sera gazı salacak şekilde yapılması gibi önlemler alınabilir.
Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
- Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi
- Dünya Meteoroloji Örgütü
- İklim Değişikliğiyle Mücadele Ulusal Stratejisi ve Eylem Planı
- İklim Değişikliğiyle Mücadele Kanunu