9. Sınıf Biyoloji Özet Ders Notları
Bölüm 1: Canlıların Temel Özellikleri
- Canlıların ortak özellikleri:
- Hücresel yapı
- Metabolizma
- Üreme
- Duyarlılık
- Uyum
- Evrim
- Hücre:
- Canlıların yapısal ve işlevsel birimidir.
- Prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
- Prokaryot hücreler:
- Bakteriler ve arkealar gibi tek hücreli organizmalarda bulunur.
- Çekirdek ve diğer zarlı organeller içermez.
- Ökaryot hücreler:
- Hayvanlar, bitkiler, mantarlar ve protistler gibi çok hücreli organizmalarda bulunur.
- Çekirdek ve diğer zarlı organeller içerir.
- Metabolizma:
- Canlıların enerji üretme ve kullanma sürecidir.
- Anabolizma ve katabolizma olmak üzere iki ana aşamadan oluşur.
- Anabolizma:
- Basit moleküllerden karmaşık moleküllerin sentezlenmesi sürecidir.
- Enerji gerektirir.
- Katabolizma:
- Karmaşık moleküllerin basit moleküllere parçalanması sürecidir.
- Enerji açığa çıkarır.
- Üreme:
- Canlıların yeni bireyler oluşturma sürecidir.
- Cinsel ve eşeysiz olmak üzere iki ana türü vardır.
- Cinsel üreme:
- Erkek ve dişi gametlerin birleşmesiyle yeni bir bireyin oluşması sürecidir.
- Genetik çeşitliliği sağlar.
- Eşeysiz üreme:
- Tek bir ebeveynden yeni bir bireyin oluşması sürecidir.
- Genetik çeşitlilik sağlamaz.
- Duyarlılık:
- Canlıların çevrelerindeki değişiklikleri algılama ve buna göre tepki verme yeteneğidir.
- Beş duyu organı (görme, işitme, koku alma, tat alma ve dokunma) ile gerçekleştirilir.
- Uyum:
- Canlıların çevrelerine uyum sağlama yeteneğidir.
- Adaptasyonlar, doğal seçilim yoluyla oluşur.
- Adaptasyonlar, canlıların hayatta kalma ve üreme şansını artırır.
- Evrim:
- Canlıların zaman içinde değişme sürecidir.
- Doğal seçilim, mutasyon ve gen akışı olmak üzere üç ana mekanizması vardır.
- Doğal seçilim:
- Çevreye en iyi uyum sağlayan canlıların hayatta kalma ve üreme şansının daha yüksek olmasıdır.
- Mutasyon:
- Genlerdeki rastgele değişikliklerdir.
- Gen akışı:
- Popülasyonlar arasındaki gen alışverişidir.
Bölüm 2: Canlıların Sınıflandırılması
- Canlılar, ortak özelliklerine göre sınıflandırılır.
- Sınıflandırma sistemleri, canlıları hiyerarşik bir şekilde düzenler.
- Sınıflandırma sistemlerinin en üst seviyesi alemlerdir.
- Alemler, şubelere, şubeler sınıflara, sınıflar takımlara, takımlar familyalara, familyalar cinslere ve cinsler türlere ayrılır.
- Tür:
- Aynı türden canlıların oluşturduğu üreme topluluğudur.
- Türler, birbirleriyle üreyebilir ve verimli yavrular üretebilirler.
Bölüm 3: Canlıların Yapısı ve İşlevi
- Canlılar, çeşitli organ sistemlerinden oluşur.
- Organ sistemleri, belirli işlevleri yerine getirir.
- Canlıların başlıca organ sistemleri şunlardır:
- Solunum sistemi:
- Gaz alışverişini sağlar.
- Dolaşım sistemi:
- Kanı vücutta taşır.
- Sindirim sistemi:
- Besinleri parçalayarak vücudun kullanabileceği hale getirir.
- Boşaltım sistemi:
- Vücuttan atık maddeleri uzaklaştırır.
- Sinir sistemi:
- Vücudun çeşitli bölgeleri arasında iletişim sağlar.
- Kas sistemi:
- Vücudun hareketini sağlar.
- İskelet sistemi:
- Vücuda destek sağlar ve hareket etmesini kolaylaştırır.
- Solunum sistemi:
Bölüm 4: Canlıların Yaşam Döngüsü
- Canlılar, doğumdan ölüme kadar belirli bir yaşam döngüsü geçirirler.
- Yaşam döngüsü, canlıların türüne göre değişir.
- Genel olarak, yaşam döngüsü şunlardan oluşur:
- Doğum:
- Canlının dünyaya gelmesi.
- Büyüme ve gelişme:
- Canlının fiziksel ve zihinsel olarak olgunlaşması.
- Üreme:
- Canlının yeni bireyler oluşturması.
- Ölüm:
- Canlının hayatının sona ermesi.
- Doğum:
Bölüm 5: Canlıların Çevre ile Etkileşimi
- Canlılar, çevreleriyle sürekli olarak etkileşim halindedir.
- Çevre, canlıların yaşam koşullarını belirler.
- Canlılar, çevrelerinden kaynak sağlamak ve atıklarını uzaklaştırmak için çeşitli adaptasyonlar geliştirmiştir.
- Canlıların çevre ile etkileşimi, ekosistemleri oluşturur.
- Ekosistemler, canlıların ve cansızların bir arada yaşadığı ve birbirleriyle etkileşim halinde olduğu doğal topluluklardır.
Faydalı Siteler ve Dosyalar