9. Sınıf Coğrafya 1. Ünite: Doğa ve İnsan
Doğa ve İnsan, coğrafya biliminin temel kavramlarını ve bu kavramlar arasındaki ilişkileri inceleyen bir ünitedir. Bu ünitede, Dünya’nın şekli, hareketleri, yapısı ve özellikleri, Dünya’nın katmanları, Dünya’nın iklim bölgeleri, Dünya’nın yeryüzü şekilleri ve bu şekillerin oluşumları, Dünya’nın doğal kaynakları ve insan ile doğa arasındaki ilişkiler gibi konular ele alınır.
Doğa ve İnsan Ünitesinin Amaçları
- Öğrencilerin, Dünya’nın şekli, hareketleri, yapısı ve özellikleri hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak.
- Öğrencilerin, Dünya’nın katmanları, Dünya’nın iklim bölgeleri, Dünya’nın yeryüzü şekilleri ve bu şekillerin oluşumları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak.
- Öğrencilerin, Dünya’nın doğal kaynakları ve insan ile doğa arasındaki ilişkiler hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak.
Doğa ve İnsan Ünitesinin İçeriği
Dünya’nın Şekli ve Hareketleri
Dünya, küre şeklinde bir cisimdir. Ancak, Dünya’nın kutuplardan basık, ekvatordan şişkin olduğu görülür. Bu nedenle, Dünya’nın şekline geoit denir.
Dünya, kendi ekseni etrafında döner. Bu harekete dönme hareketi denir. Dönme hareketinin sonucu olarak, Dünya’nın yüzeyinde gündüz ve gece oluşur.
Dünya, Güneş etrafında da döner. Bu harekete dolanma hareketi denir. Dolanma hareketinin sonucu olarak, Dünya’nın yüzeyinde mevsimler oluşur.
[Image of Dünya’nın şekli]
Dünya’nın Yapısı ve Özellikleri
Dünya, iç ve dış olmak üzere iki katmandan oluşur.
İç Katman
Dünyanın iç katmanı, çekirdek, manto ve kabuk olmak üzere üç kısımdan oluşur.
- Çekirdek, Dünya’nın merkezinde yer alan ve en sıcak katmandır. Çekirdek, katı ve sıvı olmak üzere iki kısımdan oluşur.
- Manto, çekirdek ile kabuk arasında yer alan ve Dünya’nın en kalın katmanıdır. Manto, katı haldedir.
- Kabuk, Dünya’nın en dış katmanıdır. Kabuk, katı haldedir ve kalınlığı yer yer değişir.
Dış Katman
Dünyanın dış katmanı, atmosfer, hidrosfer, litosfer ve biyosfer olmak üzere dört kısımdan oluşur.
- Atmosfer, Dünya’yı çepeçevre saran hava tabakasıdır. Atmosfer, Güneş’ten gelen zararlı ışınları engeller ve Dünya’yı ısıtmaya yardımcı olur.
- Hidrosfer, Dünya’nın yüzeyini kaplayan su kütlesidir. Hidrosfer, okyanuslar, denizler, göller, nehirler ve yeraltı sularını içerir.
- Litosfer, Dünya’nın katı dış kabuğudur. Litosfer, levhalar halinde hareket eder.
- Biyosfer, Dünya’da yaşayan tüm canlıları içerir.
Dünya’nın Katmanları
[Image of Dünya’nın katmanları]
Dünya’nın İklim Bölgeleri
Dünya’nın yüzeyindeki sıcaklık ve yağış miktarı, Dünya’nın şekli ve hareketleri, Dünya’nın katmanları ve Dünya’nın yeryüzü şekilleri gibi faktörlerden etkilenir. Bu faktörlerin etkisiyle, Dünya’da farklı iklim bölgeleri oluşur.
Dünya’daki iklim bölgeleri şunlardır:
- Tropikal iklim bölgesi
- Subtropikal iklim bölgesi
- Kuzey yarımkürede ılıman iklim bölgesi
- Güney yarımkürede ılıman iklim bölgesi
- Kuzey yarımkürede soğuk iklim bölgesi
- Güney yarımkürede soğuk iklim bölgesi
Dünya’nın Yeryüzü Şekilleri ve Bu Şekillerin Oluşumu
Dünya’nın yeryüzü şekilleri, iç ve dış kuvvetlerin etkisiyle oluşur.
İç kuvvetler, Dünya’nın iç katmanlarından kaynaklanan kuvvetlerdir. İç kuvvetlerin etkisiyle, depremler, volkanizma ve dağ oluşumu gibi olaylar meydana gelir.