Tütün ve Sigara Bağımlılığı
Tütün, tütün bitkisinin yapraklarından elde edilen bir maddedir. Sigara, tütünün yakılarak içilmesiyle oluşan dumanın solunmasıdır. Tütün ve sigara bağımlılığı, tütün veya sigaraya karşı fiziksel ve ruhsal bağımlılığın gelişmesidir.
Tütün ve Sigaranın Zararları
Tütün ve sigara, sağlık üzerinde birçok olumsuz etkiye sahiptir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Kanser: Tütün ve sigara, akciğer kanseri, ağız kanseri, boğaz kanseri, yemek borusu kanseri, mide kanseri, pankreas kanseri, böbrek kanseri ve mesane kanseri gibi birçok kanser türüne neden olabilir.
- Kalp hastalıkları: Tütün ve sigara, kalp krizi, felç ve kalp yetmezliği gibi kalp hastalıklarına neden olabilir.
- Solunum yolu hastalıkları: Tütün ve sigara, astım, bronşit ve zatürree gibi solunum yolu hastalıklarına neden olabilir.
- Diğer sağlık sorunları: Tütün ve sigara, diş çürümesi, cilt kırışıklıkları, erken yaşlanma ve iktidarsızlık gibi diğer sağlık sorunlarına da neden olabilir.
Tütün ve Sigara Bağımlılığı Nasıl Gelişir?
Tütün ve sigara bağımlılığı, genellikle genç yaşlarda başlar. Sigara içen arkadaşlar veya aile üyeleri, sigara içmeye başlamanın en önemli nedenlerinden biridir. Ayrıca, stres, kaydı ve depresyon gibi ruhsal sorunlar da sigara içmeye başlamayı kolaylaştırabilir.
Sigara içildiğinde, nikotin akciğerlerden kana geçer ve beyne ulaşır. Nikotin, beyindeki dopamin seviyesini artırır. Dopamin, zevk ve ödül hissi veren bir nörotransmitterdir. Bu nedenle, sigara içen kişiler sigara içtikten sonra kendilerini iyi hissederler. Ancak, nikotin bağımlılık yapıcı bir maddedir. Bu nedenle, sigara içen kişiler sigara içmeyi bırakmak istediklerinde yoksunluk belirtileri yaşarlar. Yoksunluk belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Sinirlilik
- Kaydı
- Uykusuzluk
- İştahsızlık
- Baş ağrısı
- Öksürük
- Boğaz ağrısı
Tütün ve Sigara Bağımlılığından Nasıl Kurtulunur?
Tütün ve sigara bağımlılığından kurtulmak için birçok yöntem vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Sigarayı bırakma kararını vermek: Sigarayı bırakmak için ilk adım, sigarayı bırakma kararını vermektir. Bu karar, sigaranın sağlık üzerindeki olumsuz etkileri ve sigara içmenin maliyeti gibi faktörler göz önünde bulundurularak verilmelidir.
- Sigara içilen ortamlardan uzak durmak: Sigarayı bırakmak için sigara içilen ortamlardan uzak durmak önemlidir. Bu, sigara içen arkadaşlar ve aile üyeleriyle görüşmeyi sınırlamak ve sigara içilen yerlere gitmekten kaçınmak anlamına gelir.
- Nikotin replasman tedavisi: Nikotin replasman tedavisi, sigara içen kişilere nikotin içeren sakız, bant veya sprey gibi ürünler verilerek sigara içme isteğinin azaltılmasıdır.
- Davranışsal terapi: Davranışsal terapi, sigara içen kişilere sigara içme alışkanlıklarını değiştirmeleri için yardımcı olur. Bu terapi, sigara içme tetikleyicilerinin belirlenmesi, başa çıkma mekanizmalarının geliştirilmesi ve sigara içmeme becerilerinin öğretilmesi gibi konuları içerir.
- İlaç tedavisi: Bazı durumlarda, sigara içen kişilere sigara içme isteğini azaltan ilaçlar verilebilir. Bu ilaçlar, doktor tarafından reçete edilir ve sigara içme tedavisinin bir parçası olarak kullanılır.
Tütün ve Sigara Bağımlılığıyla İlgili Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Türk Toraks Derneği: https://www.ttd.org.tr/
- Sağlık Bakanlığı: https://www.saglik.gov.tr/
- Dünya Sağlık Örgütü: https://www.who.int/
- Sigarayı Bırakma Rehberi: https://www.cdc.gov/tobacco/campaign/tips/quit-smoking/index.html
- Sigarayı Bırakma Uygulaması: https://www.smokefree.gov/apps-resources/mobile-apps