İl Özel İdaresi Nedir?
İl özel idaresi, ilin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliğidir.
İl özel idareleri, belediye sınırları dışında kalan yerleşim yerlerinde hizmet verirler. Bu hizmetler, ilin kalkınması ve gelişmesi için gerekli olan altyapı ve üstyapı hizmetlerini kapsar.
İl Özel İdaresinin Görev ve Yetkileri
İl özel idaresinin görev ve yetkileri, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanuna göre, il özel idarelerinin görev ve yetkileri şunlardır:
- İmar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma, orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri yapmak.
- İl sınırları içinde bulunan ilçe ve bucaklar arası ulaşımı sağlayan kara yollarının yapım, bakım ve onarımını yapmak.
- İl sınırları içinde bulunan karayolları, köprüler, limanlar, hava meydanları, demiryolları ve benzeri ulaşım tesislerinin yapım, bakım ve onarımını yapmak.
- İl sınırları içinde bulunan tarım, hayvancılık, ormancılık, su ürünleri ve benzeri sektörlerin geliştirilmesi için gerekli hizmetleri yapmak.
- İl sınırları içinde bulunan kültür ve tabiat varlıklarını korumak ve geliştirmek için gerekli hizmetleri yapmak.
- İl sınırları içinde bulunan sosyal hizmet ve yardıma muhtaç vatandaşlara gerekli hizmetleri yapmak.
- İl sınırları içinde bulunan kültür, sanat, spor ve benzeri faaliyetleri desteklemek.
- İl sınırları içinde bulunan sanayi ve ticaretin geliştirilmesi için gerekli hizmetleri yapmak.
- İl sınırları içinde bulunan turizmin geliştirilmesi için gerekli hizmetleri yapmak.
- İl sınırları içinde bulunan çevrenin korunması ve geliştirilmesi için gerekli hizmetleri yapmak.
İl Özel İdaresinin Organları
İl özel idaresinin organları, il genel meclisi ve il encümenidir.
İl Genel Meclisi
İl genel meclisi, ilin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere, ilin seçmenleri tarafından beş yıl için seçilen ve ilin genel idaresini temsil eden karar organıdır.
İl genel meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:
- İl genel bütçesini inceler ve kabul eder.
- Yapılacak işlere ilişkin yıllık programları belirler.
- İlin mallarına ilişkin tasarrufları yapar.
- Borçlanma sözleşmelerini yapar.
- Yönetmelikleri kabul eder.
- İl özel idaresinin diğer organlarını denetler.
İl Encümeni
İl encümeni, il genel meclisi tarafından kendi üyeleri arasından gizli oyla seçilen beş kişiden oluşur. İl encümeninin başkanı, il genel meclisinin başkanıdır.
İl encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:
- İl genel meclisi tarafından alınan kararların uygulanmasını sağlamak.
- İl genel meclisi tarafından verilen görevleri yerine getirmek.
- İl genel meclisi tarafından uygun görülen konularda karar almak.
İl Özel İdaresinin Finansmanı
İl özel idarelerinin gelirleri, şunlardır:
- İl özel idaresinin bütçesine konulan gelirler.
- İl özel idaresine ait taşınmaz mallardan elde edilen gelirler.
- İl özel idaresine ait iştiraklerden elde edilen gelirler.
- Diğer kamu kurum ve kuruluşlarından sağlanan gelirler.
İl özel idarelerinin giderleri, şunlardır:
- İl genel idaresinin hizmetleri için yapılan harcamalar.
- İl genel idaresinin bütçesine konulan giderler.
- İl özel idaresine ait taşınmaz malların bakım ve onarım giderleri.
- İl özel idaresine ait iştiraklerin giderleri.
İl Özel İdaresinin Önemi
İl özel idareleri, ilin mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak için önemli bir görev üstlenirler. Bu ihtiyaçlar, ilin kalkınması ve gelişmesi için gerekli olan alt