Paratonerin Mucidi: Benjamin Franklin
Paratoner, yıldırımdan korunmak için kullanılan bir araçtır. Yüksek bir yapının tepesine yerleştirilen metal bir çubuktan oluşur. Yıldırım, bu çubuğa çarptığında, toprağa iletilir ve yapıya zarar vermez.
Paratonerin mucidi, Amerikalı bilim adamı Benjamin Franklin’dir. Franklin, 1752 yılında yaptığı bir deneyle, yıldırımın aslında elektrik akımı olduğunu keşfetti. Bu deneyde, bir uçurtmaya bağlı olan bir laiden tüpünü, fırtınalı bir havada uçurdu. Tüp, yıldırım çarpması sonucu aydınlandı.
Franklin, bu deneyden sonra, yıldırımdan korunmak için metal bir çubuk kullanılması gerektiğini öne sürdü. Bu çubuğun, yapının en yüksek noktasına yerleştirilmesi ve toprağa iyice bağlanması gerektiğini belirtti.
Franklin’in bu önerisi, kısa sürede kabul gördü ve paratoner yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Paratoner, yıldırımdan kaynaklanan yangınların ve ölümlerin önlenmesinde büyük rol oynadı.
Franklin’in Yıldırım Hakkında Yaptığı Araştırmalar
Franklin, yıldırım hakkında yaptığı araştırmalara, 1740’lı yıllarda başladı. Bu yıllarda, Avrupa’da ve Amerika’da yıldırım çarpması sonucu her yıl binlerce insan hayatını kaybediyordu. Franklin, bu ölümleri önlemek için bir yol bulmaya karar verdi.
Franklin, ilk olarak yıldırımın elektrik akımı olduğunu keşfetmeye çalıştı. Bu amaçla, 1746 yılında, Leyden şişesi adı verilen bir alet kullandı. Bu aletin içine, bir elektrik yükünü toplamak için, bir metal çubuk ve bir tel yerleştirilirdi.
Franklin, Leyden şişesini kullanarak, yıldırımın neden olduğu elektrik yükünü toplamaya çalıştı. Ancak, bu deneyde başarılı olamadı.
Franklin, 1752 yılında, yaptığı başka bir deneyle, yıldırımın elektrik akımı olduğunu kanıtladı. Bu deneyde, bir uçurtmaya bağlı olan bir laiden tüpünü, fırtınalı bir havada uçurdu. Tüp, yıldırım çarpması sonucu aydınlandı.
Bu deney, yıldırımın elektrik akımı olduğunu kesin olarak kanıtladı. Franklin’in bu keşfi, paratonerin icadına giden yolu açtı.
Paratonerin İlk Kullanımı
Franklin, 1752 yılında yaptığı deneyden sonra, yıldırımdan korunmak için metal bir çubuk kullanılması gerektiğini öne sürdü. Bu çubuğun, yapının en yüksek noktasına yerleştirilmesi ve toprağa iyice bağlanması gerektiğini belirtti.
Franklin’in bu önerisi, kısa sürede kabul gördü ve paratoner yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
Franklin, 1752 yılında, kendi evini paratonerle donattı. Bu, paratonerin ilk kullanımı olarak kabul edilir.
Franklin’in icadı, yıldırımdan kaynaklanan yangınların ve ölümlerin önlenmesinde büyük rol oynadı.
Paratonerin Gelişimi
Franklin’in icadından sonra, paratoner teknolojisi hızla gelişti. Paratonerlerin tasarımı ve yapımında çeşitli değişiklikler yapıldı.
Paratonerlerin ilk versiyonları, tek bir metal çubuktan oluşuyordu. Ancak, bu çubuklu paratonerler, yıldırımın şiddetine bağlı olarak zarar görebiliyordu.
-
yüzyılın sonlarında, Fransız bilim adamı Jean-Baptiste Le Roy, çatıdan sarkan ve yere giden birkaç metal çubuktan oluşan bir paratoner tasarladı. Bu paratoner, daha dayanıklıydı ve yıldırımın şiddetine daha iyi dayanabiliyordu.
-
yüzyılda, paratonerlerin tasarımında başka değişiklikler yapıldı. Paratonerlere, elektrik akımını toprağa daha iyi ileten iletkenler eklendi. Ayrıca, paratonerlerin etrafına, yıldırımın yapıya zarar vermesini önlemek için, koruyucu bir ağ yerleştirildi.
-
yüzyılda, paratonerlerin tasarımında önemli gelişmeler yaşandı. Paslanmaz çelik gibi yeni malzemelerin kullanılmasıyla, paratonerler daha dayanıklı hale geldi. Ayrıca, paratonerlerin verimliliğini artıran yeni teknolojiler geliştirildi.
Günümüzde, paratonerler, yüksek katlı binalar, köprüler, havaalanları ve diğer önemli yapılarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Paratonerin Önemi
Paratoner, yıldırımdan korunmak için en etkili yöntemlerden biridir. Paratonerler, yıldırımın yapıya zarar vermesini ve insanları öldürmesini önler.
Paratonerler, özellikle yüksek katlı bina