Oksijenin Keşfi
Oksijen, Dünya’nın atmosferinde en bol bulunan elementtir. Yüzde 21’lik bir paya sahip olan oksijen, soluduğumuz havayı oluşturan en önemli bileşendir. Ayrıca, suyun, karbonhidratların ve diğer birçok organik maddenin yapısal bir bileşenidir.
Oksijenin keşfi, kimya biliminin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Oksijenin keşfi, o zamanlar yaygın olan phlogiston teorisinin yanlışlığını kanıtlamıştır. Phlogiston teorisine göre, yanma, bir maddeden phlogiston adı verilen bir maddenin açığa çıkmasıyla gerçekleşirdi. Oksijenin keşfi, yanma sürecinin aslında oksijenin bir maddeye katılmasıyla gerçekleştiğini gösterdi.
Oksijenin ilk keşfi
Oksijenin ilk keşfi, genellikle İsveçli kimyager Carl Wilhelm Scheele’ye (1742-1786) atfedilir. Scheele, 1773 yılında, potasyum nitratın (KNO3) ısıtılmasıyla oksijen elde etmeyi başardı. Ancak, Scheele’nin bu keşfi, 1774 yılında İngiliz kimyager Joseph Priestley (1733-1804) tarafından yapılan çalışmalardan sonra daha geniş bir kitleye yayıldı.
Priestley, 1774 yılında, cıva oksit (HgO) ısıtılarak oksijen elde etmeyi başardı. Priestley, bu oksijeni “havanın yanmış kısmı” olarak adlandırdı. Priestley’nin bu keşfi, o zamanlar yaygın olan phlogiston teorisini yanlışlamıştır.
Oksijenin isimlendirilmesi
Oksijen ismi, Fransız kimyager Antoine Lavoisier (1743-1794) tarafından türetilmiştir. Lavoisier, 1777 yılında yaptığı çalışmalarda, oksijenin yanma için gerekli olduğunu gösterdi. Lavoisier, oksijenin Yunanca “ekşi” anlamına gelen “oxys” ve “doğurmak” anlamına gelen “genēs” kelimelerinden türeterek “oksijen” adını verdi.
Oksijenin özellikleri
Oksijen, renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır. Oksijen, havadan biraz daha ağırdır. Oksijenin erime noktası -218,79 °C, kaynama noktası -182,96 °C’dir. Oksijen, suyun her iki fazında da çözünür.
Oksijen, çok reaktif bir elementtir. Oksijen, birçok element ve bileşikle reaksiyona girebilir. Oksijenin en önemli reaksiyonlarından biri yanmadır. Yanma, oksijenin bir maddeye katılmasıyla gerçekleşen bir kimyasal reaksiyondur.
Oksijenin kullanım alanları
Oksijen, birçok alanda kullanılmaktadır. Oksijenin en önemli kullanım alanlarından biri solunumdur. İnsanların ve diğer hayvanların nefes alması için oksijene ihtiyaç vardır. Oksijen, solunum cihazlarında, oksijen tüplerinde ve diğer solunum destek sistemlerinde kullanılır.
Oksijen, ayrıca, endüstriyel süreçlerde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Oksijen, metallerin eritilmesi, kaynak yapılması, boya püskürtülmesi ve diğer birçok endüstriyel işlemde kullanılır. Oksijen, ayrıca, tıpta, tarım ve diğer birçok alanda da kullanılmaktadır.
Sonuç
Oksijen, Dünya’nın atmosferinde en bol bulunan elementtir. Oksijenin keşfi, kimya biliminin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Oksijenin keşfi, o zamanlar yaygın olan phlogiston teorisinin yanlışlığını kanıtlamıştır. Oksijen, günümüzde birçok alanda kullanılmaktadır.