Ütüyü Kim Buldu?
Ütü, kumaşların kırışıklıklarını gidermek için kullanılan bir alettir. Tarih boyunca çeşitli şekillerde ve malzemelerden ütüler kullanılmıştır. Ütünün ilk olarak ne zaman ve kim tarafından icat edildiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, ilk ütülerin MÖ 2000’li yıllarda Çin’de icat edildiği tahmin edilmektedir.
Erken Ütüler
Erken ütüler, genellikle ısıtılmış bir yüzeye bastırılarak kullanılırdı. Bu yüzeyler, taş, metal veya tahta olabilirdi. Örneğin, Çin’de MÖ 2000’li yıllarda kullanılan ütüler, ısıtılmış taşlara bastırılarak kumaşların kırışıklıklarını gideriyordu.
Erken ütülerden bazıları, ısıtılmış bir yüzeye bastırmanın yanı sıra, ütülenen kumaşın üzerine ağırlık da uygulayarak kırışıklıkları gideriyordu. Örneğin, Mısır’da MÖ 1500’lü yıllarda kullanılan ütüler, ısıtılmış bir metal levha ile birlikte ağır bir taştan oluşuyordu. Bu ütüler, ısıtılmış metal levha kumaşa bastırılarak ve ardından ağır taş ile bastırılarak kullanılıyordu.
Kömürlü ve Gazlı Ütüler
- yüzyıldan itibaren, ütüler genellikle kömür veya gazla ısıtılmaya başlandı. Bu ütüler, ısıtılmış bir yüzeye bastırma veya ütülenen kumaşın üzerine ağırlık uygulama yöntemini kullanıyordu.
Kömürlü ve gazlı ütüler, günümüzde kullanılan ütülere göre daha ağır ve kullanımı daha zordu. Bu ütüler, ısıtılmaları için uzun süre bekletilmeleri ve ısılarının kontrol edilmesi gerekiyordu.
Elektrikli Ütüler
1882 yılında, Amerikalı mucit Henry Seely ilk elektrikli ütüyü icat etti. Bu ütü, iki çubuk karbon arasında kurduğu kablolu elektrik köprüsüyle demirin ısınmasını sağlıyordu. Elektrikli ütüler, kömürlü ve gazlı ütülere göre daha hafif ve kullanımı daha kolaydı.
Elektrikli ütüler, kısa sürede popüler hale geldi ve günümüzde kullanılan ütülerin temelini oluşturdu.
Modern Ütüler
Günümüzde kullanılan ütüler, genellikle çelikten veya alüminyumdan yapılır. Ütülerin tabanları, ısıyı eşit bir şekilde dağıtmak için özel olarak tasarlanmıştır. Ütülerin ısıları, genellikle bir termostat ile kontrol edilir.
Modern ütüler, çeşitli özelliklere sahiptir. Örneğin, bazı ütüler, buhar üreterek kumaşların kırışıklıklarını daha kolay giderir. Bazı ütüler ise, ütüleme işlemini kolaylaştırmak için otomatik kapanma özelliğine sahiptir.
Ütüleme İşlemi
Ütüleme işlemi, genellikle ütülenecek kumaşın türüne ve özelliklerine göre yapılır. Örneğin, yünlü kumaşlar, narin oldukları için düşük ısıda ütülenmelidir. Pamuklu kumaşlar ise, yüksek ısıda ütülenmelidir.
Ütüleme işlemine başlamadan önce, ütüleme tahtasının düz ve temiz olduğundan emin olunmalıdır. Ütülenecek kumaşın ütüleme talimatlarını okumak da önemlidir.
Ütüleme işlemi, genellikle kumaşın ters tarafından başlanarak yapılır. Bu sayede, kumaşın yüzeyi çizilmez. Ütüleme işlemi sırasında, ütünün tabanı kumaşa bastırılarak hareket ettirilmelidir.
Ütüleme işlemi tamamlandıktan sonra, ütü hemen kapatılmalıdır. Ütü sıcakken bırakılırsa, ütünün tabanı zarar görebilir.
Sonuç
Ütü, günümüzde evlerde en sık kullanılan eşyalardan biridir. Ütüler, kumaşların kırışıklıklarını gidererek daha düz ve şık görünmesini sağlar. Ütüler, çeşitli şekillerde ve malzemelerden üretilmektedir. Ütüleme işlemi, ütülenecek kumaşın türüne ve özelliklerine göre yapılır.