Elektrikli Sandalye Kim Buldu?
Elektrikli sandalye, 1880’li yıllarda Thomas Edison ve George Westinghouse arasındaki alternatif akım (AC) tartışması sırasında icat edilen bir idam yöntemidir. Edison, doğru akım (DC) sisteminin daha güvenli ve etkili olduğuna inanıyordu ve Westinghouse’un AC sisteminin ölümcül olduğunu iddia ediyordu. Bu iddialarını desteklemek için, Edison’un laboratuvarında alternatif akımla öldürülen hayvanların görüntüleri kamuoyuna açıklandı. Bu görüntüler, halkın AC sistemine olan güvenini sarstı ve elektrikli sandalyenin icadına yol açtı.
Elektrikli sandalyenin mucidi olarak Harold Brown kabul edilir. Brown, Edison’un laboratuvarında çalışan bir mühendisti ve alternatif akımın hayvanlar üzerindeki etkisini gözlemlemişti. Bu gözlemler sonucunda, alternatif akımın insan vücuduna ölümcül olabileceği sonucuna vardı. Brown, bu fikrini Edison’a anlattı ve Edison, Brown’ın elektrikli sandalye tasarımını finanse etti.
Elektrikli sandalyenin ilk denemesi, 6 Ağustos 1890 tarihinde New York’ta gerçekleştirildi. William Kemmler adlı bir adam, kız arkadaşını öldürmekten suçlu bulunmuş ve elektrikli sandalye ile idam cezasına çarptırılmıştı. Kemmler’ın idamında, 2.000 voltluk bir elektrik akımı kullanıldı. Ancak, bu akım Kemmler’ı öldürmeye yetmedi ve Kemmler, 17 dakika boyunca acı içinde kıvrandı. Bu olay, elektrikli sandalyenin acımasız bir idam yöntemi olduğu eleştirilerine yol açtı.
Elektrikli sandalyenin tasarımı, Kemmler’ın idamından sonra değiştirildi. Daha yüksek voltajlı bir akım kullanıldı ve sandalyenin üzerindeki elektrotların konumu değiştirildi. Bu değişiklikler, elektrikli sandalyenin daha hızlı ve daha acısız bir idam yöntemi olmasına yardımcı oldu.
Elektrikli sandalye, günümüzde Amerika Birleşik Devletleri’nde kullanılan başlıca idam yöntemlerinden biridir. 2023 yılı itibarıyla, Amerika Birleşik Devletleri’nde 28 eyalette elektrikli sandalye, 27 eyalette zehirli iğne, 11 eyalette infaz odaları ve 3 eyalette gaz odaları kullanılmaktadır.
Elektrikli Sandalyenin İdam Yöntemi Olarak Kullanılması
Elektrikli sandalye, idam yöntemi olarak kullanıldığında, mahkum bir sandalyeye bağlanır ve kafasına ve göğsüne iki elektrot yerleştirilir. Ardından, sandalyeye elektrik akımı verilir. Elektrik akımı, mahkumun kalbini durdurarak veya beyin hücrelerini öldürerek ölüme neden olur.
Elektrikli sandalye ile idam, genellikle iki aşamada gerçekleştirilir. İlk aşamada, düşük voltajlı bir akım verilir. Bu akım, mahkumda bilinç kaybına neden olur. İkinci aşamada, yüksek voltajlı bir akım verilir. Bu akım, mahkumun kalbinin durmasına veya beyin hücrelerinin ölmesine neden olur.
Elektrikli sandalye ile idam, acısız bir idam yöntemi olarak kabul edilmemektedir. Mahkumlar, idam sırasında acı ve korku hissedebilirler. Ayrıca, elektrikli sandalye ile idam, bazı durumlarda mahkumların ölümüne neden olmayabilir. Bu durumda, mahkum ikinci kez idam edilebilir.
Elektrikli Sandalyenin Yasallığı
Elektrikli sandalye, Amerika Birleşik Devletleri’nde 32 eyalette yasal bir idam yöntemidir. Ancak, bazı eyaletlerde, elektrikli sandalye ile idam sadece belirli suçlardan hüküm giymiş mahkumlar için uygulanmaktadır. Örneğin, Florida eyaletinde, elektrikli sandalye ile idam sadece cinayet suçundan hüküm giymiş mahkumlar için uygulanmaktadır.
Elektrikli sandalye, uluslararası hukukta da tartışmalı bir konudur. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi, elektrikli sandalye ile idamın insanlık dışı ve aşağılayıcı bir muamele olduğunu belirtmiştir.
Elektrikli Sandalye ile İdam Karşıtı Hareketler
Elektrikli sandalye ile idam, 1970’lerden beri artan bir muhalefetle karşı karşıyadır. Elektrikli sandalye ile idamın acımasız ve insanlık dışı bir muamele olduğu ve ölüm cezasının alternatifleri olduğu yönündeki eleştiriler, elektrikli sandalye ile idam karşıtı hareketlerin temelini oluşturmaktadır.