Göbeklitepe Kim Tarafından Bulundu?
Göbeklitepe, Şanlıurfa’nın 15 kilometre kuzeydoğusunda yer alan, Neolitik Çağ’a ait bir arkeolojik sit alanıdır. Dünyanın en eski tapınağı olarak kabul edilen Göbeklitepe, 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır.
Göbeklitepe’nin keşfi, 1963 yılında İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Halet Çambel ve Chicago Üniversitesi’nden Prof. Dr. Peter Benedict tarafından yapılan bir yüzey araştırması sırasında olmuştur. Araştırmacılar, bölgedeki tepelerin üzerinde taş yığmalardan oluşan yapılar tespit etmişlerdir. Ancak bu yapılar, o dönemde önemsenmemiş ve üzerinde fazla durulmadan araştırma sonlandırılmıştır.
Göbeklitepe’nin gerçek önemi, 1994 yılında Alman arkeolog Klaus Schmidt tarafından yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkmıştır. Schmidt, bölgedeki kazıları 2014 yılındaki vefatı tarihine kadar sürdürmüştür.
Klaus Schmidt Kimdir?
Klaus Schmidt, 1940 yılında Almanya’da doğmuştur. Heidelberg Üniversitesi’nde arkeolog olarak eğitim görmüş ve 1970 yılında doktorasını tamamlamıştır. Mezun olduktan sonra, Almanya’nın çeşitli yerlerinde arkeolojik kazılara katılmıştır.
1994 yılında, Göbeklitepe’de yapılan kazılara liderlik etmek üzere davet edilmiştir. Schmidt, kazılar sonucunda Göbeklitepe’nin Neolitik Çağ’a ait bir tapınak olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu keşif, dünya arkeolojisinde büyük bir yankı uyandırmıştır.
Schmidt, Göbeklitepe’deki kazı çalışmalarının yanı sıra, bölgedeki diğer arkeolojik sit alanlarını da incelemiştir. Ayrıca, Göbeklitepe’nin önemini dünyaya tanıtmak için çalışmalar yürütmüştür.
Schmidt, 2014 yılında Göbeklitepe’deki kazı çalışmaları sırasında geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetmiştir.
Göbeklitepe’nin Önemi
Göbeklitepe’nin önemi, aşağıdaki nedenlerden dolayı büyüktür:
- Göbeklitepe, Neolitik Çağ’a ait en eski tapınaktır. Bu, insanlığın dini ve kültürel gelişimi açısından önemli bir keşiftir.
- Göbeklitepe’deki tapınaklar, anıtsal boyutlardadır. Bu, Neolitik Çağ insanlarının gelişmiş bir mimariye sahip olduğunu göstermektedir.
- Göbeklitepe’deki tapınaklarda, av sahneleri, hayvan figürleri ve semboller gibi önemli sanatsal eserler bulunmaktadır. Bu eserler, Neolitik Çağ insanlarının sanatsal ve kültürel gelişimini yansıtmaktadır.
Göbeklitepe’nin Yapısı
Göbeklitepe, 12 metre yüksekliğinde bir tepe üzerinde yer almaktadır. Tepenin üzerinde, 50’den fazla tapınak bulunmaktadır. Bu tapınaklar, yuvarlak veya oval şekilli olup, taş sütunlardan oluşmaktadır. Sütunlar, boyları 5 metreye kadar ulaşabilen monolit taşlardan yapılmıştır.
Tapınakların içlerinde, av sahneleri, hayvan figürleri ve semboller gibi sanatsal eserler bulunmaktadır. Bu eserler, Neolitik Çağ insanlarının dini inançlarını ve kültürlerini yansıtmaktadır.
Göbeklitepe’nin Kazı Çalışmaları
Göbeklitepe’deki kazı çalışmaları, 1994 yılından bu yana devam etmektedir. Kazılar sonucunda, tapınakların yanı sıra, yerleşim yerleri, mezarlar ve diğer arkeolojik buluntular ortaya çıkarılmıştır.
Kazılar, Göbeklitepe’nin önemini daha da artırmıştır. Bu kazılar sonucunda, Göbeklitepe’nin Neolitik Çağ’da önemli bir kültür merkezi olduğu anlaşılmıştır.
Göbeklitepe’nin Geleceği
Göbeklitepe, dünya çapında önemli bir arkeolojik sit alanıdır. Bu nedenle, Göbeklitepe’nin korunması ve gelecek nesillere aktarılması önemlidir.
Göbeklitepe’nin korunması için, bölgedeki kazı çalışmalarının devam ettirilmesi ve sitenin ziyaretçilerine uygun bir şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.
Göbeklitepe, Türkiye’nin en önemli arkeolojik zenginliklerinden biridir. Bu zenginliğin korunması ve gelecek nesillere aktarılması, Türkiye’nin kültürel mirasını korumak açısından da önemlidir.