Tulumun Tarihçesi ve Buluşçusu
Tulum, nefesli bir halk çalgısı türüdür. Bir deri veya zar üzerine gerilmiş bir kamış borusu ve bir üfleme deliğinden oluşur. Tulum, Anadolu’da en yaygın kullanılan halk çalgılarından biridir. Özellikle Karadeniz Bölgesi’nde çok yaygındır.
Tulumun ne zaman ve nerede icat edildiği kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, en eski tulumun Mezopotamya’da ortaya çıktığı sanılmaktadır. Tulumun ilk olarak MÖ 4000’li yıllarda Mezopotamya’da kullanıldığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu kanıtlar, Mezopotamya’da bulunan ve tulumun bir benzeri olan bir müzik aletidir.
Tulum, zamanla Anadolu’ya yayılmıştır. Anadolu’da tulumun ilk olarak nerede kullanıldığı bilinmemektedir. Ancak, tulumun Anadolu’da en yaygın olarak kullanıldığı bölge Karadeniz Bölgesi’dir. Tulum, Karadeniz Bölgesi’nde özellikle Hemşinliler ve Lazlarca çok sevilen bir halk çalgısıdır.
Tulumun Karadeniz Bölgesi’ne nasıl geldiği de kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, tulumun Karadeniz Bölgesi’ne Kafkasya’dan geldiği sanılmaktadır. Kafkasya’da tulumun çok eski bir geçmişi vardır. Kafkasya’da tulumun ilk olarak MÖ 2000’li yıllarda kullanıldığına dair kanıtlar bulunmaktadır.
Tulum, Karadeniz Bölgesi’nde özellikle çobanlar tarafından kullanılmaktadır. Tulum, çobanların yalnızlıklarını gidermek, sürülerini kontrol etmek ve eğlenmek için kullandıkları bir araçtır. Tulum, Karadeniz Bölgesi’nde ayrıca düğünlerde, bayramlarda ve diğer özel günlerde de çalınan bir halk çalgısıdır.
Tulum, Anadolu’nun kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Tulum, Anadolu’nun zengin müzik kültürünün bir simgesidir. Tulum, günümüzde de Anadolu’da yaygın olarak kullanılan bir halk çalgısı olmaya devam etmektedir.
Tulumun Yapısı
Tulum, iki ana parçadan oluşur: Deri ve kamış boru.
Deri
Tulumun deri kısmı, genellikle keçi, koyun veya dana derisinden yapılır. Deri, bir silindir şeklinde kesilir ve kenarları dikilir. Deri, tulumun gövdesini oluşturur.
Kamış Boru
Tulumun kamış borusu, genellikle kamıştan yapılır. Boru, tulumun gövdesine yerleştirilir ve üfleme deliği ile nefes alınarak seslendirilir.
Tulumun Çeşitleri
Tulum, üç ana türe ayrılır:
- Hemşin Tulumu: Hemşin yöresine özgü bir tulum türüdür. Hemşin tulumunun deri kısmı koyun derisinden yapılır ve kamış borusu uzundur.
- Laz Tulumu: Laz yöresine özgü bir tulum türüdür. Laz tulumunun deri kısmı keçi derisinden yapılır ve kamış borusu kısadır.
- Trabzon Tulumu: Trabzon yöresine özgü bir tulum türüdür. Trabzon tulumunun deri kısmı dana derisinden yapılır ve kamış borusu orta uzunluktadır.
Tulumun Çalışılışı
Tulum, üfleme deliğinden nefes alınarak çalınır. Tulumcu, üfleme deliğini kullanarak tulumun ses perdelerini kontrol eder. Tulumcu, kamış borusunu kullanarak tulumun ses tonunu ayarlar.
Tulum, genellikle solo olarak çalınır. Ancak, tulumun başka müzik aletleriyle birlikte de çalındığı görülmektedir.
Tulumun Önemi
Tulum, Anadolu’nun kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Tulum, Anadolu’nun zengin müzik kültürünün bir simgesidir. Tulum, günümüzde de Anadolu’da yaygın olarak kullanılan bir halk çalgısı olmaya devam etmektedir.
Tulum, sadece bir müzik aleti değil, aynı zamanda bir iletişim aracıdır. Tulum, çobanların sürülerini kontrol etmek ve eğlenmek için kullandıkları bir araçtır. Tulum, ayrıca düğünlerde, bayramlarda ve diğer özel günlerde de çalınan bir halk çalgısıdır.
Tulum, Anadolu’da yaşayan insanların kültürel kimliğinin bir parçasıdır. Tulum, Anadolu’nun zengin kültürel mirasının yaşatılmasında önemli bir rol oynamaktadır.