Uyku Terörü Nedir?
Uyku terörü, uyku sırasında meydana gelen ve genellikle şiddetli korku, çığlık atma, bağırma, ağlama, koşma, saldırma gibi davranışlarla karakterize edilen bir uyku bozukluğudur. Uyku terörü yaşayan kişiler uyanık olduklarında bu olayları hatırlamazlar.
Uyku terörü, çocuklarda ve ergenlerde daha sık görülür. 3-12 yaş arası çocuklarda görülme sıklığı %1-5 arasındadır. Yetişkinlerde ise görülme sıklığı %0.5-1 arasındadır. Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür.
Uyku Terörü Belirtileri
Uyku terörü belirtileri genellikle uyku sırasında ortaya çıkar. Bu belirtiler şunlardır:
- Korku, çığlık atma, bağırma, ağlama, koşma, saldırma gibi davranışlar
- Terleme
- Kalp çarpıntısı
- Solunum güçlüğü
- Kas gerginliği
- Uyandıktan sonra olayları hatırlamama
Uyku Terörü Nedenleri
Uyku terörü nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak, aşağıdaki faktörlerin uyku terörü riskini artırabileceği düşünülmektedir:
- Genetik faktörler
- Uyku eksikliği
- Stres
- Anksiyete
- Depresyon
- Kafein ve alkol kullanımı
- Bazı ilaçlar (antidepresanlar, antihistaminikler, antipsikotikler)
- Beyin hasarı
- Uyku apnesi
Uyku Terörü Tedavisi
Uyku terörü tedavisi genellikle gerekli değildir. Ancak, ataklar sık ve şiddetli ise tedavi gerekebilir.
Uyku terörü tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
- Uyku hijyeni önlemleri: Uyku hijyeni önlemleri, uyku kalitesini iyileştirmek ve uyku terörü riskini azaltmak için alınabilecek önlemlerdir. Bu önlemler şunlardır:
- Düzenli bir uyku-uyanıklık düzeni oluşturmak
- Yatmadan önce kafein ve alkolden kaçınmak
- Yatmadan önce rahatlatıcı aktiviteler yapmak
- Yatak odasını rahat ve karanlık bir hale getirmek
- Psikoterapi: Psikoterapi, uyku terörü yaşayan kişilerin stres, anksiyete ve diğer psikolojik sorunlarını yönetmelerine yardımcı olabilir.
- İlaç tedavisi: İlaç tedavisi, şiddetli ve sık uyku terörü ataklarında kullanılabilir. İlaç tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
- Benzodiazepinler: Uyku kalitesini iyileştirmeye ve uyku terörü ataklarını azaltmaya yardımcı olabilir.
- SSRI’lar: Anksiyete ve depresyonu tedavi etmek için kullanılan ilaçlar, uyku terörü ataklarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Uyku Terörü Önleme
Uyku terörü riskini azaltmak için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Düzenli bir uyku-uyanıklık düzeni oluşturmak
- Yatmadan önce kafein ve alkolden kaçınmak
- Yatmadan önce rahatlatıcı aktiviteler yapmak
- Yatak odasını rahat ve karanlık bir hale getirmek
- Stres ve anksiyeteyi yönetmek
- Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek
Uyku Terörü Yaşayan Kişilere Tavsiyeler
Uyku terörü yaşayan kişilere şu tavsiyelerde bulunulabilir:
- Uyku terörü ataklarını tetikleyen faktörleri belirlemeye çalışın ve bu faktörlerden kaçının.
- Yatmadan önce rahatlatıcı aktiviteler yapın.
- Yatak odasını rahat ve karanlık bir hale getirin.
- Uyku terörü atağı yaşadığınızda sakin kalmaya çalışın.
- Ataktan sonra derin nefes alma egzersizleri yapın.
Uyku Terörü ve Tıbbi Yardım
Uyku terörü atakları sık ve şiddetli ise veya günlük yaşamınızı olumsuz etkiliyorsa bir doktora veya psikoloğa başvurmanız önemlidir. Doktorunuz veya psikoloğunuz, uyku terörü nedenlerini belirlemek ve uygun tedaviyi planlamak için sizinle birlikte çalışacaktır.