Atama Nedir?
Atama, bir kişinin bir göreve veya makama getirilmesini ifade eder. Atama, bir kişinin kendi isteğiyle veya başka bir kişinin veya kurumun kararı ile gerçekleştirilebilir.
Atama Türleri
Atamalar, çeşitli kriterlere göre sınıflandırılabilir. Bu kriterler arasında atama yöntemi, atama yapan kurum, atama kapsamı ve atama süresi sayılabilir.
Atama Yöntemi
Atama yöntemleri, atamaların nasıl gerçekleştirildiğine göre sınıflandırılır. Atama yöntemlerinin başlıcaları şunlardır:
- Merkezi atama: Devlet Personel Başkanlığı tarafından, KPSS sınavı sonuçlarına göre yapılan atama türüdür.
- Doğrudan atama: Kamu kurum ve kuruluşlarının kendi ihtiyaçları doğrultusunda, KPSS sınavı sonuçlarına bakılmaksızın yaptıkları atama türüdür.
- Yatay geçiş: Aynı statüde bulunan kamu personelinin, başka bir kuruma atanmasıdır.
- Dikey geçiş: Aynı kurumda bulunan kamu personelinin, daha üst bir göreve atanmasıdır.
Atama Yapan Kurum
Atama yapan kurum, atamaların kim tarafından gerçekleştirildiğine göre sınıflandırılır. Atama yapan kurumların başlıcaları şunlardır:
- Devlet: Kamu kurum ve kuruluşlarını kapsar.
- Özel sektör: Özel şirketleri ve diğer özel kuruluşları kapsar.
- Sivil toplum kuruluşları: Sivil toplum kuruluşlarını kapsar.
Atama Kapsamı
Atama kapsamı, atamaların hangi kişileri kapsadığına göre sınıflandırılır. Atama kapsamının başlıcaları şunlardır:
- Genel atama: Herhangi bir koşula bağlı olmaksızın yapılan atama türüdür.
- Özel atama: Belirli bir koşula bağlı olarak yapılan atama türüdür. Örneğin, engelli vatandaşlar için yapılan atamalar özel atama kapsamındadır.
Atama Süresi
Atama süresi, atamaların ne kadar süreyle geçerli olduğuna göre sınıflandırılır. Atama süresinin başlıcaları şunlardır:
- Sürekli atama: Süresi sınırsız olan atama türüdür.
- Süreli atama: Süresi sınırlı olan atama türüdür. Örneğin, bir yıllık sözleşmeli personel alımı süreli atama kapsamındadır.
Türkiye’de Atama
Türkiye’de atama, Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) sonuçlarına göre gerçekleştirilir. KPSS, kamuda istihdam edilmek isteyen adayların girmesi gereken bir sınavdır. KPSS sınavı sonuçlarına göre, kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyacı olan kadro ve pozisyonlara atamalar yapılır.
KPSS sınavı, her yıl iki kez, haziran ve kasım aylarında yapılır. Sınav, genel yetenek- genel kültür ve alan bilgisi olmak üzere iki oturumdan oluşur. Genel yetenek- genel kültür oturumu, tüm adaylar için zorunludur. Alan bilgisi oturumu ise adayların tercih etmek istedikleri kadro ve pozisyona göre farklılık gösterir.
KPSS sınavı sonuçlarına göre yapılan atamalara, merkezi atama adı verilir. Merkezi atama, Devlet Personel Başkanlığı tarafından gerçekleştirilir. Merkezi atamalarda, adayların KPSS puanları, tercihleri ve kadro ve pozisyonlara göre sıralanırlar. Sıralama sonucunda en yüksek puanı alan adaylar, kadro ve pozisyonlara atanırlar.
KPSS sınavı sonuçlarına bakılmaksızın, kamu kurum ve kuruluşlarının kendi ihtiyaçları doğrultusunda yaptıkları atamalara ise doğrudan atama adı verilir. Doğrudan atamalarda, adayların KPSS puanları dikkate alınmaz. Adaylar, kurum tarafından belirlenen diğer kriterlere göre değerlendirilerek atanırlar.
Atama Süreci
Atama süreci, genellikle aşağıdaki aşamalardan oluşur:
- Adayların başvurusu: Adayların, atama duyurusunda belirtilen tarihler arasında başvurularını gerçekleştirmeleri gerekir. Başvurular, genellikle e-Devlet üzerinden yapılır.
- Adayların değerlendirilmesi: Adayların başvuruları, ilgili kurum tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda, atama için gerekli koşulları sağlayan adaylar belirlenir.
- Adayların mülakata çağrılması: Adaylar, mülakata çağrılırlar. Mülakatta, adayların bilgi ve beceri düzeyleri değerlendirilir.
- Atamaların yapılması: Mülakat sonuçlarına göre, adaylar atanırlar. Atananlar, ilgili kuruma göre belirlenecek tarihlerde göreve başlarlar.
Atama ile İlgili Önemli Hususlar