8. Sınıf Fen Bilimleri 1. Ünite: Mevsimler ve İklim
Dünya’nın Şekli ve Hareketleri
Dünya, Güneş’in etrafında elips şeklinde bir yörüngede dönen bir gezegendir. Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi ve Güneş’in etrafında dolanması sonucunda gece-gündüz ve mevsimler meydana gelir.
Dünya’nın Kendi Ekseni Etrafında Dönmesi
Dünya, kendi ekseni etrafında doğudan batıya doğru döner. Bu dönme hareketi sonucunda, Dünya’nın bir yüzü Güneş’e dönerken, diğer yüzü Güneş’ten uzaklaşır. Bu durum, Dünya’nın farklı yerlerinde gündüz ve gece oluşumuna neden olur.
[Image of Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi]
Dünya’nın Güneş’in Etrafında Dolanması
Dünya, Güneş’in etrafında elips şeklinde bir yörüngede döner. Bu yörünge, yaklaşık 150 milyon kilometre uzunluğundadır. Dünya’nın Güneş’in etrafındaki bir tam dönüşü yaklaşık 365,25 gün sürer. Bu süreye bir yıl denir.
[Image of Dünya’nın Güneş’in etrafında dolanması]
Mevsimlerin Oluşumu
Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi ve Güneş’in etrafında dolanması sonucunda mevsimler oluşur. Dünya’nın ekseni eğik olduğu için, Güneş’in ışınları Dünya’nın her yerine aynı açıyla düşmez. Bu durum, Dünya’nın farklı yerlerinde farklı miktarlarda ısı almasına neden olur.
Dünya’nın Kuzey ve Güney Kutbu’na dik gelen düzlem, ekvator düzlemine göre 23,5 derece eğiktir. Bu eğiklik nedeniyle, Güneş’in ışınları yaz aylarında Kuzey ve Güney Yarımküre’ye daha dik gelir. Bu nedenle, Kuzey ve Güney Yarımküre’de yaz aylarında daha fazla ısı alınır ve sıcaklıklar daha yüksek olur. Kış aylarında ise Güneş’in ışınları Kuzey ve Güney Yarımküre’ye daha eğik gelir. Bu nedenle, Kuzey ve Güney Yarımküre’de kış aylarında daha az ısı alınır ve sıcaklıklar daha düşük olur.
Mevsimlerin Sıralanışı
Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi ve Güneş’in etrafında dolanması sonucunda mevsimler aşağıdaki sırayla oluşur:
- İlkbahar: Kuzey ve Güney Yarımküre’de 21 Mart’ta başlar. Güneş’in ışınları Ekvator’a dik gelir. Kuzey ve Güney Yarımküre’de gündüz ve gece süreleri eşit olur.
[Image of İlkbahar] - Yaz: Kuzey ve Güney Yarımküre’de 21 Haziran’da başlar. Güneş’in ışınları Kuzey Yarımküre’ye daha dik gelir. Kuzey Yarımküre’de gündüzler daha uzun, geceler daha kısa olur. Güney Yarımküre’de ise tam tersi olur.
[Image of Yaz] - Sonbahar: Kuzey ve Güney Yarımküre’de 23 Eylül’de başlar. Güneş’in ışınları Ekvator’a dik gelir. Kuzey ve Güney Yarımküre’de gündüz ve gece süreleri eşit olur.
[Image of Sonbahar] - Kış: Kuzey ve Güney Yarımküre’de 21 Aralık’ta başlar. Güneş’in ışınları Güney Yarımküre’ye daha dik gelir. Güney Yarımküre’de gündüzler daha uzun, geceler daha kısa olur. Kuzey Yarımküre’de ise tam tersi olur.
[Image of Kış]
İklim
İklim, bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen hava olayları ortalamasıdır. İklim, yeryüzündeki doğal olayların bir sonucu olarak oluşur. İklimi etkileyen faktörler şunlardır:
- Dünya’nın şekli ve hareketleri: Dünya’nın şekli ve hareketleri, güneş ışınlarının Dünya’nın farklı yerlerine farklı açılarda gelmesine neden olur. Bu da, farklı bölgelerde farklı iklimlerin oluşmasına neden olur.
- Yeryüzündeki şekiller: Yeryüzündeki şekiller, güneş ışınlarının Dünya’nın farklı yerlerine farklı miktarlarda ulaşmasına neden olur.