12. Sınıf Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi 1. Ünite Özeti
Ünite Adı: İki Küresel Savaş Arasındaki Dünya
Ünitenin Amacı:
- yüzyıl başlarında dünyayı şekillendiren gelişmeleri kavramak
Ünitenin İçeriği:
1. Bölüm: 20. Yüzyıl Başlarında Dünya
- yüzyılın başlangıcında dünyayı şekillendiren temel gelişmeler
2. Bölüm: Sovyetler Birliği’nin Kuruluşu ve Türk Cumhuriyetlerinin Sovyet Hâkimiyetine Girmesi
- Sovyetler Birliği’nin kuruluşu
- Türk cumhuriyetlerinin Sovyet hâkimiyetine girme nedenleri
- Türk cumhuriyetlerinin Sovyet hâkimiyetinde geçirdikleri süreç
3. Bölüm: Çağdaş Orta Asya Devletlerinin Sınırlarının Oluşumu
- Çağdaş Orta Asya devletlerinin sınırlarının oluşumundaki temel faktörler
- Türk cumhuriyetlerinin sınırlarının belirlenmesinde Sovyet politikalarının etkisi
4. Bölüm: Sovyet Politikalarının Orta Asya’daki Etkileri
- Sovyetler Birliği’nin Orta Asya’da uyguladığı politikalar
- Sovyet politikalarının Orta Asya’daki etkileri
5. Bölüm: Türk Cumhuriyetlerinin Bağımsızlığı
- Türk cumhuriyetlerinin bağımsızlık hareketleri
- Türk cumhuriyetlerinin bağımsızlığını kazanma süreci
1. Bölüm: 20. Yüzyıl Başlarında Dünya
- yüzyıl, dünya tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir. Bu yüzyılda, sanayileşme, sömürgecilik, yayılmacılık ve iki küresel savaş gibi gelişmeler dünyayı köklü bir şekilde değiştirmiştir.
Sanayi Devrimi’nin Etkileri
Sanayi Devrimi, 18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de başlayan ve kısa sürede tüm dünyaya yayılan bir ekonomik ve toplumsal dönüşümdür. Bu dönüşüm, üretimde makineleşmenin yaygınlaşmasına, yeni ulaşım ve iletişim yollarının gelişmesine ve şehirleşmenin artmasına neden olmuştur.
Sanayi Devrimi, dünya ekonomisinin küreselleşmesini hızlandırmıştır. Avrupalı ülkeler, sömürgelerini kullanarak ham madde ve pazarlara erişim sağlamış ve bu sayede ekonomik güçlerini artırmışlardır.
Sömürgecilik ve Yayılmacılık
Sömürgecilik, daha güçlü olan bir devletin, daha zayıf olan bir ülkeyi siyasi, ekonomik ve kültürel olarak kendi egemenliği altına alması olarak tanımlanabilir. Yayılmacılık ise, bir devletin kendi sınırları dışındaki toprakları ele geçirmek veya nüfuzunu genişletmek için giriştiği politikaları ifade eder.
- yüzyılda, Avrupalı devletler, sömürgecilik ve yayılmacılık politikalarını yoğunlaştırmışlardır. Bu dönemde, Afrika, Asya ve Amerika kıtasındaki pek çok ülke Avrupalı devletler tarafından sömürgeleştirilmiştir.
I. Dünya Savaşı’nın Nedenleri ve Sonuçları
I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Sırbistan’a savaş ilan etmesiyle başlayan ve 11 Kasım 1918’de Almanya’nın teslim olmasıyla sona eren bir dünya savaşıdır.
Savaşın başlıca nedenleri arasında, emperyalist devletler arasındaki rekabet, sömürgecilik ve yayılmacılık arzusu, milliyetçilik ve militarist akımlar sayılabilir.
Savaş, dünyayı şekillendiren önemli sonuçlara yol açmıştır. İmparatorluklar yıkılmış, yeni devletler kurulmuştur. Sömürgecilik sistemi zayıflamıştır. Uluslararası ilişkilerde yeni bir düzen kurulmuştur.
2. Bölüm: Sovyetler Birliği’nin Kuruluşu ve Türk Cumhuriyetlerinin Sovyet Hâkimiyetine Girmesi
Sovyetler Birliği, 1922 yılında Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti, Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Belarus Sovyet