657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti’nde devlet memurlarının nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri ile ilgili esas ve usulleri düzenleyen kanundur. 23 Temmuz 1965 tarihinde kabul edilmiş ve 24 Temmuz 1965 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Kanunun Amacı
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun amacı, kamu hizmetlerinin etkili ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak için, Devlet memurlarının atanmalarını, görev ve yetkilerini, hak ve yükümlülüklerini, aylık ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenlemek ve bunlara ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kanunun Kapsamı
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 128. maddesinde belirtilen “Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir” hükmüne istinaden, Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün memurlarını kapsar.
Kanunun Temel İlkeleri
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, personel rejiminin temel ilkelerini; “Sınıflandırma”, “Kariyer” ve “Liyakat” olmak üzere üç başlık altında toplamıştır.
- Sınıflandırma: Devlet memurları, görev ve sorumlulukları esas alınarak, sınıflara ayrılır. Sınıflar, 1., 2. ve 3. sınıf olarak üçe ayrılır.
- Kariyer: Devlet memurlarına, yaptıkları hizmetler için gerekli bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıflar içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkânı sağlamaktır.
- Liyakat: Devlet memurlarının atanmaları, yükseltilmeleri, görev ve yetkilerinin belirlenmesi, görevden alınmaları ve emeklilikleri gibi özlük işleri, liyakat esaslarına göre yapılır.
Kanunun Başlıca Hükümleri
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun başlıca hükümleri şunlardır:
- Memurluğa Giriş Şartları: Memurluğa atanabilmek için, Türk vatandaşı olmak, 18 yaşını doldurmuş olmak, kamu haklarından mahrum bulunmamak, askerlik hizmetini tamamlamış veya muaf olmak, görevini yerine getirmesine engel olabilecek bir sağlık sorunu bulunmamak, memuriyet için gerekli öğrenimi yapmış olmak ve gerekli sınavlarda başarılı olmak gerekir.
- Atama: Devlet memurları, açık olan kadrolara, yapılacak sınav veya mülakat sonucunda atanırlar.
- Görev ve Yetkiler: Devlet memurları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ve diğer kanunlarda belirtilen görevleri yerine getirirler.
- Haklar ve Yükümlülükler: Devlet memurları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ve diğer kanunlarda belirtilen hak ve yükümlülüklere sahiptirler.
- Aylık ve Ödemeler: Devlet memurlarına, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ve diğer kanunlarda belirtilen aylık ve diğer ödemeler yapılır.
- Disiplin: Devlet memurları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ve diğer kanunlarda belirtilen disiplin hükümlerine tabidirler.
Memurluğa Giriş Şartları
Memurluğa atanabilmek için, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde belirtilen genel ve özel şartlar aranır.
Genel Şartlar
- Türk vatandaşı olmak,
- 18 yaşını doldurmuş olmak,
- Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
- Askerlik hizmetini tamamlamış veya muaf olmak,
- Görevini yerine getirmesine engel olabilecek bir sağlık sorunu bulunmamak,
- Memuriyet için gerekli öğrenimi yapmış olmak,
- Gerekli sınavlarda başarılı olmak.
Özel Şartlar
- İlgili kanunlarda belirtilen özel şartlara sahip olmak.
Atama
Devlet memurları, açık olan kadrolara, yapılacak sınav veya mülakat sonucunda atanırlar.
Görev ve Yetkiler
Devlet memurları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ve diğer kanunlarda belirtilen görevleri yerine getirirler. Bu görevler, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak için gerekli olan görevlerdir.
Haklar ve Yükümlülükler
Devlet memurları, 657 sayılı Devlet Memur