8. Sınıf Fen Bilimleri Konu Özetleri
1. Ünite: Mevsimler ve İklim
Mevsimlerin Oluşumu
Dünya’nın Güneş etrafında dolanma hareketi ve kendi ekseni etrafında dönme hareketi sonucunda mevsimler oluşur.
- Dünya’nın Güneş etrafında dolanma hareketi: Dünya, Güneş etrafında elips şeklinde bir yörüngede döner. Bu yörüngenin şekli ve Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı mevsimlerin oluşmasında etkilidir.
[Image of Dünya’nın Güneş etrafında dolanma hareketi]
- Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme hareketi: Dünya, kendi ekseni etrafında saat yönünün tersine döner. Bu dönme hareketi sonucunda, Dünya’nın farklı bölgelerine farklı miktarlarda güneş ışığı gelir.
[Image of Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme hareketi]
İklim ve Hava Olayları
Bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen hava olaylarına iklim denir. İklim, o bölgenin bitki örtüsünü, hayvan türlerini ve insan yaşamını etkiler.
Hava olayları, belirli bir bölgede kısa sürede görülen hava değişiklikleridir. Hava olayları, iklimi oluşturan faktörlerden biridir.
Hava Olaylarının Sınıflandırılması
Hava olayları, oluşum şekline göre sınıflandırılabilir.
- Hava sıcaklığı olayları: Sıcaklığın artması, azalması, ani değişimleri gibi olaylardır.
- Yağış olayları: Yağmur, kar, dolu gibi olaylardır.
- Rüzgar olayları: Rüzgarın hızı, yönü, yoğunluğu gibi olaylardır.
- Nem olayları: Havadaki nem miktarının artması, azalması gibi olaylardır.
Hava Olaylarının Etkileri
Hava olayları, doğada ve insan yaşamında çeşitli etkiler yaratır.
- Doğada: Bitki örtüsünü, hayvan türlerini, toprak oluşumunu, erozyonu, sel, taşkın gibi doğal olayları etkiler.
- İnsan yaşamında: Tarımı, hayvancılığı, ulaşım, turizm gibi faaliyetleri etkiler.
Hava Olaylarının Önlenmesi
Hava olaylarını tamamen önlemek mümkün değildir. Ancak, hava olaylarının etkilerini azaltmak için çeşitli önlemler alınabilir.
- Ağaçlandırma: Ağaçlar, rüzgarın hızını azaltarak erozyonu önler ve toprağı korur.
- Kanallar ve setler: Sel ve taşkın riskini azaltmak için kanallar ve setler inşa edilir.
- İklimlendirme: Sıcak ve soğuk hava olaylarının etkilerini azaltmak için klima ve ısıtıcı gibi iklimlendirme sistemleri kullanılır.
2. Ünite: DNA ve Genetik Kod
DNA ve Genetik Kod
Canlıların kalıtsal özelliklerini taşıyan ve kuşaktan kuşağa aktaran yapıya DNA denir. DNA, hücre çekirdeğinde bulunur.
DNA, dört çeşit nükleotidden oluşur. Bu nükleotidler, adenin (A), timin (T), guanin (G) ve sitozin (C) harfleriyle gösterilir.
DNA’nın yapısı, sarmal bir merdiven şeklindedir. Bu sarmal yapının basamaklarını nükleotidler oluşturur.
DNA’nın sarmal yapısı, iki zincirden oluşur. Bu zincirler, birbirleriyle hidrojen bağlarıyla bağlanmıştır.
DNA’nın iki zinciri, zıt yönlüdür. Yani, bir zincirde A varsa, diğer zincirde T bulunur. Benzer şekilde, bir zincirde G varsa, diğer zincirde C bulunur.
Genetik Kod
DNA’daki nükleotidlerin dizilişi, canlıların özelliklerini belirler. Bu dizilişe genetik kod denir.
Genetik kod, 64 farklı üç nükleotit kombinasyonundan oluşur. Bu kombinasyonlardan her biri, bir amino asidi kodlar.
Amino asitler, proteinlerin yapı taşlarıdır. Proteinler, canlıların yapısını, işlevini ve büyümesini sağlayan temel moleküllerdir.
Kalıtım
Kalıtım, canlıların özelliklerinin anne ve babadan yavrulara aktarılmasıdır.
Kalıtım, DNA’daki genler aracılığıyla gerçekleşir. Genler, DNA’nın belirli bölgelerini oluşturan nükleotit dizileridir.