9. Sınıf Kimya 1. Ünite: Kimya Bilimi
1.1. Simyadan Kimyaya
Kimya, maddenin yapısını, özelliklerini ve bu özelliklerindeki değişimleri inceleyen bilim dalıdır. Kimya, evrendeki her şeyi inceleyen bir bilim dalıdır. Maddelerin yapısı, özellikleri, bu özelliklerindeki değişimler, maddenin evrendeki dönüşümleri, kimyanın incelediği konular arasındadır.
Kimya, tarih boyunca insanların merak duygusundan doğmuş bir bilim dalıdır. İnsanlar, çevrelerindeki dünyayı anlamak ve kontrol etmek için kimyaya yönelmişlerdir. İlk kimyacılar, maddeyi dönüştürmek ve yeni maddeler elde etmek için çalışmışlardır. Bu çalışmalar, simya olarak adlandırılır.
Simya, eski Mısır, Mezopotamya ve Çin gibi medeniyetlerde ortaya çıkmıştır. Simyacılar, maddeyi dönüştürmek için çeşitli yöntemler kullanmışlardır. Bu yöntemler arasında, ergitme, kaynatma, buharlaştırma, kristallendirme, distilasyon ve damıtma gibi yöntemler yer alır.
Simyacılar, çeşitli yöntemlerle bazı metalleri altın olarak dönüştürmeyi başarmış olsalar da, maddenin temel yapısını anlayamamışlardır. Maddenin temel yapısını anlamanın yolunu açan kişi, İngiliz bilim insanı John Dalton’dur. Dalton, 1808 yılında atom teorisini ortaya atmıştır.
Dalton’un atom teorisi, kimyanın gelişmesinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Dalton’un atom teorisine göre, madde atomlardan oluşur. Atomlar, maddenin en küçük yapı birimleridir. Atomlar, bölünemez, yok edilemez ve değiştirilemezdir.
Dalton’un atom teorisi, kimyanın modern bir bilim olarak gelişmesini sağlamıştır. Kimyacılar, atom teorisi sayesinde maddenin yapısını ve özelliklerini daha iyi anlayabilmişlerdir.
1.2. Kimya Disiplinleri ve Kimyacıların Çalışma Alanları
Kimya, çok geniş bir bilim dalıdır. Kimya, temel kimya, analitik kimya, organik kimya, inorganik kimya, fizikokimya, endüstriyel kimya, çevre kimyası, biyokimya, polimer kimyası, nanokimya gibi alt disiplinlere ayrılır.
Temel kimya, kimyanın temel kavramlarını ve kanunlarını inceleyen disiplindir. Analitik kimya, maddelerin kimyasal bileşimini ve yapısını inceleyen disiplindir. Organik kimya, karbon atomu içeren bileşikleri inceleyen disiplindir. İnorganik kimya, karbon atomu içermeyen bileşikleri inceleyen disiplindir. Fizikokimya, kimyanın fizik kanunlarıyla ilişkisini inceleyen disiplindir. Endüstriyel kimya, sanayide kullanılan kimyasal maddelerin üretimini inceleyen disiplindir. Çevre kimyası, çevredeki kimyasal maddelerin etkilerini inceleyen disiplindir. Biyokimya, canlı organizmalardaki kimyasal maddeleri ve süreçleri inceleyen disiplindir. Polimer kimyası, polimerlerin yapısını, özelliklerini ve üretimini inceleyen disiplindir. Nanokimya, nanometre boyutundaki maddeleri inceleyen disiplindir.
Kimyacılar, çeşitli alanlarda çalışabilirler. Kimyacılar, üniversitelerde, araştırma merkezlerinde, sanayi kuruluşlarında, hastanelerde, tarım sektöründe, çevre koruma kuruluşlarında ve birçok farklı alanda çalışabilirler.
1.3. Kimyanın Sembolik Dili
Kimya, sembolik bir dil kullanır. Bu sembolik dil, kimyacıların bilimsel iletişim kurmasını sağlar. Kimyadaki semboller, maddeleri, elementleri, bileşikleri ve kimyasal reaksiyonları temsil eder.
Kimyada kullanılan bazı semboller şunlardır:
- Elementlerin sembolleri, Latince isimlerinin ilk harflerinden veya ilk iki harfinden oluşur. Örneğin, hidrojen elementinin sembolü H’dir.
- Bileşiklerin sembolleri, elementlerin sembollerinden oluşur. Bileşikteki elementlerin atom sayıları, sembollerin yanındaki sayılarla gösterilir. Örneğin, suyun sembolü H2O’dur.
- Kimyasal reaksiyonların sembolleri, maddelerden ve kimyasal reaksiyonların yönünü gösteren oklardan oluşur. Örneğin, hidrojen ve oksijenin birleşerek su oluşturmasını gösteren kimyasal reaksiyonun sembolü şu şekildedir:
H2 + O2 → H2OBu sembol, hidrojenin iki atomundan ve oksijenin iki atomundan oluşan bir karışımın, su oluşturmak için birleştiğini gösterir.
1.4. Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği
Kimya, birçok farklı alanda kullanılan