Atatürk’ün Geometri Kitabı: Dil Devrimi ve Matematik Eğitimi İçin Bir Dönüm Noktası
Mustafa Kemal Atatürk, modern Türkiye’nin kurucusu ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olmasının yanı sıra, bir bilim insanı ve eğitimci olarak da önemli bir yere sahiptir. Atatürk, eğitime verdiği önemi her fırsatta dile getirmiştir ve eğitim alanında birçok reform gerçekleştirmiştir. Bu reformlardan biri de 1936-1937 yılları arasında yazdığı “Geometri” kitabıdır.
Atatürk’ün Geometri kitabı, Türk eğitim tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu kitap, Türkçe geometri terimlerinin ilk kez kullanılması açısından bir ilk olma özelliği taşımaktadır. Atatürk, kitabında Arapça ve Farsça kökenli geometri terimlerini Türkçe karşılıklarıyla değiştirmiştir. Bu terimler, günümüzde de Türk eğitim sisteminde kullanılmaktadır.
Atatürk’ün Geometri kitabı, sadece geometri terimlerinin Türkçeleştirilmesi açısından değil, aynı zamanda matematik eğitiminin de niteliğini artırması açısından önemli bir eserdir. Kitap, geometrinin temel kavramlarını ve teoremlerini basit ve anlaşılır bir dille anlatmaktadır. Bu sayede, geometriye ilgi duyan herkes, bu kitabı okuyarak geometrinin temellerini öğrenebilmektedir.
Atatürk’ün Geometri kitabı, Atatürk’ün eğitim alanındaki reformlarının bir yansımasıdır. Bu kitap, Türk eğitim sisteminin modernleşmesine ve matematik eğitiminin niteliğinin artmasına önemli katkı sağlamıştır.
Kitabın Yazılış Süreci
Atatürk’ün Geometri kitabı, 1936-1937 yılları arasında Dolmabahçe Sarayı’nda yazılmıştır. Atatürk, kitabın yazımında Matematik Öğretmeni Salih Zeki Aygun’dan yardım almıştır. Atatürk, kitabın yazımına başlarken, öncelikle geometrinin temel kavramlarını ve teoremlerini belirlemiştir. Daha sonra, bu kavramları ve teoremleri Türkçe karşılıklarıyla yazmıştır.
Atatürk, kitabın yazımında, geometrinin yanı sıra, dil reformunu da göz önünde bulundurmuştur. Atatürk, kitabında kullanılan geometri terimlerinin, Türkçenin yapısına uygun olmasını ve kolay anlaşılmasını istemiştir. Bu nedenle, Atatürk, kitapta kullanılan geometri terimlerinin kısa ve öz olmasına özen göstermiştir.
Kitabın İçeriği
Atatürk’ün Geometri kitabı, 44 sayfadan oluşmaktadır. Kitap, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, geometrinin temel kavramları ve teoremleri anlatılmaktadır. İkinci bölümde, üçgenler, dörtgenler ve çokgenler incelenmektedir. Üçüncü bölümde ise, çember, daire ve küre gibi geometrik şekiller incelenmektedir.
Kitabın birinci bölümünde, nokta, doğru, düzlem, kesişen doğrular, paralel doğrular, dik doğrular, açı, açıortay, içters açı, dışters açı, taban, yükseklik, kenar, köşegen, eşkenar üçgen, ikizkenar üçgen, yanal açı, yamuk, paralelkenar, eşkenar yamuk, kare, dikdörtgen, beşgen, altıgen, yedigen, sekizgen, dokuzgen, ongen, çokgen gibi temel geometri kavramları anlatılmaktadır.
Kitabın ikinci bölümünde, üçgenlerin özellikleri, üçgen türleri, üçgenlerin alan ve çevresi hesaplamaları, dörtgenlerin özellikleri, dörtgen türleri, dörtgenlerin alan ve çevresi hesaplamaları, çokgenlerin özellikleri, çokgenlerin alan ve çevresi hesaplamaları incelenmektedir.
Kitabın üçüncü bölümünde, çemberin özellikleri, çemberin elemanları, çemberin alanı, çemberin çevresi, dairenin özellikleri, dairenin elemanları, dairenin alanı, dairenin çevresi, kürenin özellikleri, kürenin elemanları, kürenin hacmi, kürenin yüzey alanı incelenmektedir.
Kitabın Önemi
Atatürk’ün Geometri kitabı, Türk eğitim tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu kitap, Türkçe geometri terimlerinin ilk kez kullanılması açısından bir ilk olma özelliği taşımaktadır. Atatürk, kitabında Arapça ve Farsça kökenli geometri terimlerini Türkçe karşılıklarıyla değiştirmiştir. Bu terimler, günümüzde de Türk eğitim sisteminde kullanılmaktadır.
Atatürk’ün Geometri kitabı, sadece geometri terimlerinin Türkçeleştirilmesi açısından değil, aynı zamanda matematik eğitiminin de niteliğini artırması açısından önemli bir eserdir. Kitap, geometrinin temel kavramlarını ve teoremlerini basit ve anlaşılır bir dille anlatmaktadır. Bu sayede, geometriye ilgi duyan herkes, bu kitabı okuyarak geometrinin temellerini öğrenebilmektedir.