11. Sınıf Felsefe 5. Ünite: 20. Yüzyıl Felsefesi
- yüzyıl felsefesi, modern felsefenin bir devamı niteliğindedir. Ancak, modern felsefe ile kıyaslandığında, 20. yüzyıl felsefesi daha çeşitli ve farklı yaklaşımlara sahiptir. Bu çeşitlilik, 20. yüzyılın toplumsal ve siyasi koşullarından kaynaklanmaktadır. 20. yüzyıl, iki dünya savaşı, ideolojik çatışmalar ve teknolojik gelişmelerin yaşandığı bir yüzyıldır. Bu koşullar, felsefeyi de etkilemiş ve yeni felsefe akımlarının doğmasına neden olmuştur.
- yüzyıl felsefesinin başlıca akımlarından bazıları şunlardır:
- Hermeneutik: Hermeneutik, metinlerin ve kültürel ürünlerin yorumlanmasına odaklanan bir felsefe akımıdır. Hermeneutik, dil, tarih ve kültür arasındaki ilişkileri inceleyerek, bu ürünlerin anlamını ortaya çıkarmaya çalışır.
- Fenomenoloji: Fenomenoloji, bilincin deneyimlerini ve fenomenleri olduğu gibi kavramaya çalışan bir felsefe akımıdır. Fenomenoloji, bilincin öznel deneyimlerini nesnel bir şekilde inceleyerek, bu deneyimlerin yapısını ve anlamını ortaya çıkarmaya çalışır.
- Varoluşçuluk: Varoluşçuluk, insanın varoluşunu ve özgürlüğünü temel alan bir felsefe akımıdır. Varoluşçuluk, insanın varoluşunun özünden önce geldiğini savunarak, insanın özgür iradesini ve sorumluluğunu vurgular.
- Postmodernizm: Postmodernizm, modernizmin eleştirisi üzerine kurulu bir felsefe akımıdır. Postmodernizm, modernizmin evrensellik iddialarını reddederek, bilginin, hakikatin ve gerçeğin göreceli olduğunu savunur.
Hermeneutik
Hermeneutik, metinlerin ve kültürel ürünlerin yorumlanmasına odaklanan bir felsefe akımıdır. Hermeneutik, dil, tarih ve kültür arasındaki ilişkileri inceleyerek, bu ürünlerin anlamını ortaya çıkarmaya çalışır.
Hermeneutiğin kökenleri antik Yunan felsefesine kadar uzanır. Ancak, modern hermeneutiğin kurucusu Alman filozof Friedrich Schleiermacher olarak kabul edilir. Schleiermacher, hermeneutiği, metinlerin anlamını ortaya çıkarmak için kullanılan bir yöntem olarak tanımlamıştır.
- yüzyılda, hermeneutik felsefe alanında önemli bir rol oynamıştır. Bu dönemde, hermeneutik, dil felsefesi, tarih felsefesi ve kültür felsefesi gibi alanlarda önemli katkılarda bulunmuştur.
Fenomenoloji
Fenomenoloji, bilincin deneyimlerini ve fenomenleri olduğu gibi kavramaya çalışan bir felsefe akımıdır. Fenomenoloji, bilincin öznel deneyimlerini nesnel bir şekilde inceleyerek, bu deneyimlerin yapısını ve anlamını ortaya çıkarmaya çalışır.
Fenomenolojinin kurucusu Alman filozof Edmund Husserl olarak kabul edilir. Husserl, hermeneutiğin tersine, bilincin deneyimlerini nesnel bir şekilde incelemeye çalışmıştır. Husserl’e göre, bilincin deneyimleri, bilincin öznel yapısından bağımsız olarak incelenebilir.
- yüzyılda, fenomenoloji felsefe alanında önemli bir rol oynamıştır. Bu dönemde, fenomenoloji, varoluşçuluk, dil felsefesi ve sosyal felsefe gibi alanlarda önemli katkılarda bulunmuştur.
Varoluşçuluk
Varoluşçuluk, insanın varoluşunu ve özgürlüğünü temel alan bir felsefe akımıdır. Varoluşçuluk, insanın varoluşunun özünden önce geldiğini savunarak, insanın özgür iradesini ve sorumluluğunu vurgular.
Varoluşçuluğun kurucusu Alman filozof Søren Kierkegaard olarak kabul edilir. Kierkegaard, insanın varoluşunun bir seçim olduğunu savunmuştur. Kierkegaard’a göre, insan, kendi varoluşunu kendi seçimleriyle belirler.
- yüzyılda, varoluşçuluk felsefe alanında önemli bir rol oynamıştır. Bu dönemde, varoluşçuluk, edebiyat, sanat ve sinema gibi alanlarda da önemli etkiler yaratmıştır.
Postmodernizm
Postmodernizm, modernizmin eleştirisi üzerine kurulu bir felsefe akımıdır. Postmodernizm, modernizmin evrensellik iddialarını reddederek, bilginin, hakikatin ve gerçeğin göreceli olduğunu savunur.
Postmodernizmin kökenleri 20. yüzyılın ilk yarısına kadar uzanır. Ancak, postmodernizmin ortaya çıkışı, 20. yüzyılın ikinci yarısında, İkinci Dünya Savaşı’nın yıkıcı etkileri ve 1960