Orhan Kemal’in “Murtaza” Romanı: Bir Don Kişot Hikayesi
Orhan Kemal’in 1952 yılında yayınlanan “Murtaza” romanı, Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan eserlerden biridir. Roman, yoksul bir ailenin çocuğu olan Murtaza’nın, toplumsal ve ekonomik koşullardan dolayı yaşadığı trajediyi anlatır.
Roman, Murtaza’nın çocukluğundan başlayarak, askerliğini, evliliğini ve yaşamının sonuna kadar uzanan bir dönemi kapsar. Murtaza, küçük yaşlardan itibaren askeriyeye olan ilgisini gösterir. Askerlik onun için bir tutkudur ve bir gün Kolağası Hasan Dayısı gibi vatan için şehit olmayı hayal eder.
Murtaza, askerlik için gerekli olan eğitime sahip olmadığı için, askerliğe girebilmek için çeşitli yollar aramaktadır. Bir gün, bir köylüden aldığı evrakla kendisini er olarak askere yazdırır. Murtaza, askerlikte de gösterdiği fedakarlık ve cesaret sayesinde kısa sürede takdir edilir ve çavuşluğa terfi eder.
Murtaza, askerlik yıllarında da Kolağası Hasan Dayısı gibi vatan için savaşmayı hayal eder. Ancak, savaşın acımasızlığını ve gerçek yüzünü görmeden önce, bu hayaline kavuşur. Murtaza, Birinci Dünya Savaşı’nda savaşırken yaralanır ve bir bacağını kaybeder. Savaştan sonra da, bir daha askere gitmek için çabalar.
Murtaza, savaştan sonra köyüne döner ve evlenir. Ancak, köyde geçirdiği zor yıllar, onu daha da içine kapanık ve sert bir insan yapar. Murtaza, köydeki zenginlere karşı öfkelidir ve onları sürekli eleştirir. Bu öfkesi, zamanla onu köyün dışlanmasına neden olur.
Murtaza’nın hayatı, Firdevs adında genç bir kızla tanışmasıyla değişir. Firdevs, Murtaza’nın sert dış görünüşünün altındaki iyi kalbi görür ve ona aşık olur. Murtaza da Firdevs’e aşık olur ve onunla evlenir.
Murtaza ve Firdevs, mutlu bir evlilik sürerler. Ancak, Firdevs’in babası, Murtaza’nın köydeki konumundan dolayı, bu evliliğe karşı çıkar. Firdevs’in babası, Murtaza’yı öldürmek için bir plan yapar. Ancak, planı başarısız olur ve Murtaza, Firdevs’i kurtarır.
Murtaza ve Firdevs’in mutluluğu uzun sürmez. Firdevs, bir gün geçirdiği bir kaza sonucu ölür. Firdevs’in ölümünden sonra, Murtaza’nın hayatı tamamen değişir. Murtaza, Firdevs’in ölümünden kendini sorumlu tutar ve içine kapanır.
Murtaza, Firdevs’in ölümünden sonra, her gün mezarı başında ağlar. Bir gün, mezar başındayken, bir grup askerle karşılaşır. Askerler, Murtaza’ya, kendisinin bir kahraman olduğunu ve bir anıt mezar yapılmasını istediklerini söylerler.
Murtaza, bu teklifi kabul eder ve bir anıt mezar yapılır. Anıt mezar yapılırken, Murtaza’nın hayatı da bir anıt mezara dönüşür. Murtaza, geçmişinin acılarından kurtulur ve huzura kavuşur.
Romanın Ana Temaları
Orhan Kemal’in “Murtaza” romanı, toplumsal ve ekonomik koşulların birey üzerindeki etkisini konu alan bir romandır. Roman, Murtaza karakteri üzerinden, yoksulluğun ve toplumsal dışlanmanın bir insanın hayatını nasıl etkileyebileceğini gösterir.
Romanın bir diğer önemli teması, vatanseverlik ve şehitlik kavramıdır. Murtaza, Kolağası Hasan Dayısı gibi vatan için şehit olmayı hayal eden bir karakterdir. Roman, Murtaza’nın bu hayalinin, savaşın acımasızlığıyla nasıl yıkıldığını gösterir.
Romanda ayrıca, aşk ve ölüm temaları da işlenir. Murtaza, Firdevs’e olan aşkı sayesinde, yaşadığı acılardan bir süreliğine kurtulur. Ancak, Firdevs’in ölümüyle birlikte, Murtaza’nın hayatı da yeniden acıya dönüşür.
Romanın Değerlendirmesi
Orhan Kemal’in “Murtaza” romanı, Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan eserlerden biridir. Roman, güçlü karakterleri, çarpıcı olay örgüsü ve toplumsal gerçekçiliği ile dikkat çeker.
Romanın ana karakteri olan Murtaza, Türk edebiyatında özgün bir tiptir. Murtaza, saf, temiz kalpli ve vatansever bir karakterdir. Ancak, toplumsal ve ekonomik koşullar onu içine kapanmış ve sert bir insan