11. Sınıf Coğrafya 1. Ünite: Dünya’nın Yapısı ve Hareketleri
1. Dünya’nın Yapısı
Dünya, Güneş Sistemi’nin üçüncü gezegenidir ve Güneş’e en yakın beşinci gezegendir. Dünya, yaklaşık 4,5 milyar yıl önce oluşmuştur ve yaklaşık 12.742 kilometre çapındadır. Dünya’nın yüzeyi, yaklaşık %71’i suyla kaplıdır ve geri kalan %29’u kara kütlesidir. Dünya’nın atmosferi, yaklaşık %78 azot, %21 oksijen ve %1 diğer gazlardan oluşur.
2. Dünya’nın Hareketleri
Dünya, kendi ekseni etrafında ve Güneş etrafında olmak üzere iki hareket yapar. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki hareketi, bir gün sürer ve Dünya’nın gece ve gündüz oluşmasına neden olur. Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi ise, bir yıl sürer ve Dünya’nın mevsimlerinin oluşmasına neden olur.
3. Dünya’nın İç Yapısı
Dünya’nın iç yapısı, dört katmandan oluşur:
- Yerkabuğu: Yerkabuğu, Dünya’nın en dıştaki katmanıdır ve yaklaşık 35 kilometre kalınlığındadır. Yerkabuğu, çoğunlukla kayaçlardan oluşur ve Dünya’nın yüzeyini oluşturur.
- Manto: Manto, yerkabuğunun altındaki katmandır ve yaklaşık 2.900 kilometre kalınlığındadır. Manto, çoğunlukla erimiş kayaçlardan oluşur ve Dünya’nın ısısını korur.
- Dış çekirdek: Dış çekirdek, mantonun altındaki katmandır ve yaklaşık 2.200 kilometre kalınlığındadır. Dış çekirdek, çoğunlukla erimiş demir ve nikelden oluşur ve Dünya’nın manyetik alanını oluşturur.
- İç çekirdek: İç çekirdek, Dünya’nın en içteki katmanıdır ve yaklaşık 1.200 kilometre çapındadır. İç çekirdek, çoğunlukla katı demir ve nikelden oluşur ve Dünya’nın en sıcak katmanıdır.
4. Dünya’nın Atmosferi
Dünya’nın atmosferi, Dünya’yı çevreleyen gaz tabakasıdır ve yaklaşık 100 kilometre kalınlığındadır. Atmosfer, çoğunlukla azot, oksijen ve diğer gazlardan oluşur. Atmosfer, Dünya’yı Güneş’in zararlı ışınlarından korur ve Dünya’nın sıcaklığını düzenler.
5. Dünya’nın Hidrosferi
Dünya’nın hidrosferi, Dünya’nın su küreleridir ve yaklaşık %71’ini kaplar. Hidrosfer, okyanuslar, denizler, göller, nehirler ve yeraltı sularından oluşur. Hidrosfer, Dünya’nın yaşamı için çok önemlidir ve Dünya’nın iklimini düzenler.
6. Dünya’nın Biyosferi
Dünya’nın biyosferi, Dünya’nın canlı küreleridir ve yaklaşık %1’ini kaplar. Biyosfer, bitkiler, hayvanlar, mantarlar ve bakterilerden oluşur. Biyosfer, Dünya’nın yaşamı için çok önemlidir ve Dünya’nın ekosistemlerini oluşturur.
7. Dünya’nın Jeolojik Yapısı
Dünya’nın jeolojik yapısı, Dünya’nın oluşumundan bu yana geçirdiği değişiklikleri içerir. Dünya’nın jeolojik yapısı, tektonik plakalar, kıtalar ve okyanuslar tarafından belirlenir. Tektonik plakalar, Dünya’nın kabuğunu oluşturan büyük kaya kütleleridir ve sürekli olarak hareket halindedir. Kıtalar, tektonik plakaların üzerinde bulunan büyük kara kütleleridir ve okyanuslar, tektonik plakaların arasında bulunan büyük su kütleleridir.
8. Dünya’nın İklim Sistemi
Dünya’nın iklim sistemi, Dünya’nın atmosferi, hidrosferi, biyosferi ve jeolojik yapısının etkileşimiyle oluşan sistemdir. Dünya’nın iklim sistemi, Dünya’nın sıcaklığını, yağışını ve rüzgarını belirler. Dünya’nın iklim sistemi, doğal ve insan kaynaklı faktörler tarafından etkilenir. Doğal faktörler arasında Güneş’in aktivitesi, volkanik patlamalar ve El Niño-Güney Salınımı bulunur. İnsan kaynaklı faktörler arasında sera gazı emisyonları, ormanların yok edilmesi ve su kirliliği bulunur.
9. Dünya’nın Çevre Sorunları
Dünya, birçok çevre sorunu ile karşı karşıyadır. Bu sorunlar arasında sera gazı emisyonları, ormanların yok edilmesi, su kirliliği, hava kirliliği ve iklim değişikliği bulunur. Sera gazı emisyonları, Dünya’nın atmosferindeki sera gazlarının artmasına neden olur ve bu da Dünya’nın sıcaklığının yükselmesine yol açar. Ormanların yok edilmesi, Dünya’nın oksijen üretimini azaltır ve karbon dioksit emisyonlarını artırır. Su kirliliği, su kaynaklarının kirlenmesine neden olur ve bu da su kaynaklarının kullanımını zorlaştırır. Hava kirliliği, hava kalitesinin bozulmasına neden olur ve bu da insanların sağlığını olumsuz etkiler. İklim değişikliği, Dünya’nın sıcaklığının yükselmesine, deniz seviyelerinin yükselmesine ve aşırı hava olaylarının sıklığının artmasına neden olur.
10. Dünya’nın Geleceği
Dünya’nın geleceği, insanların eylemlerine bağlıdır. İnsanlar, sera gazı emisyonlarını azaltarak, ormanları koruyarak, su kaynaklarını temizleyerek, hava kalitesini iyileştirerek ve iklim değişikliğiyle mücadele ederek Dünya’nın geleceğini olumlu yönde etkileyebilirler.