Kemoterapinin Yan Etkileri Ne Zaman Başlar?
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan güçlü bir ilaç tedavisidir. Kemoterapi ilaçları, kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını durdurur veya yavaşlatır. Kemoterapi, kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir, ancak aynı zamanda çeşitli yan etkilere neden olabilir.
Kemoterapinin yan etkileri, kullanılan ilaçlara, dozaja ve tedavi süresine bağlı olarak değişebilir. Bazı yan etkiler tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkarken, bazıları ise tedavi tamamlandıktan sonra bile devam edebilir.
Kemoterapinin Yaygın Yan Etkileri
- Bulantı ve kusma: Kemoterapinin en sık görülen yan etkilerinden biri bulantı ve kusmadır. Bu yan etkiler, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç gün veya hafta sürebilir.
- İshal: Kemoterapi, bağırsakların hareketliliğini artırarak ishale neden olabilir. İshal, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç gün veya hafta sürebilir.
- Kabızlık: Kemoterapi, bağırsakların hareketliliğini azaltarak kabızlığa neden olabilir. Kabızlık, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç gün veya hafta sürebilir.
- Saç dökülmesi: Kemoterapi, saç köklerine zarar vererek saç dökülmesine neden olabilir. Saç dökülmesi, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Yorgunluk: Kemoterapi, vücudun enerji seviyesini düşürerek yorgunluğa neden olabilir. Yorgunluk, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- İştahsızlık: Kemoterapi, tat alma duyusunu etkileyerek iştahsızlığa neden olabilir. İştahsızlık, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Ağız yaraları: Kemoterapi, ağız mukozasına zarar vererek ağız yaralarına neden olabilir. Ağız yaraları, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Cilt sorunları: Kemoterapi, cildin kurumasına, kaşıntıya ve dökülmesine neden olabilir. Cilt sorunları, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Sinir hasarı: Kemoterapi, sinirlere zarar vererek uyuşma, karıncalanma ve ağrıya neden olabilir. Sinir hasarı, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Böbrek ve karaciğer sorunları: Kemoterapi, böbreklere ve karaciğere zarar verebilir. Böbrek ve karaciğer sorunları, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
Kemoterapinin Daha Az Görülen Yan Etkileri
- Kalp sorunları: Kemoterapi, kalp kasına zarar vererek kalp yetmezliğine neden olabilir. Kalp sorunları, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Akciğer sorunları: Kemoterapi, akciğerlere zarar vererek nefes darlığına ve öksürüğe neden olabilir. Akciğer sorunları, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Beyin sorunları: Kemoterapi, beyne zarar vererek hafıza kaybına, dikkat eksikliğine ve öğrenme güçlüğüne neden olabilir. Beyin sorunları, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
- Üreme sorunları: Kemoterapi, üreme organlarına zarar vererek kısırlığa neden olabilir. Üreme sorunları, tedavi sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkabilir ve birkaç hafta veya ay sürebilir.
Kemoterapinin Yan Etkileri Nasıl Azaltılır?
Kemoterapinin yan etkilerini azaltmak için yapılabilecek birkaç şey vardır:
- Doktorunuzla konuşun: Kemoterapiye başlamadan önce, doktorunuzla yan etkiler hakkında konuşun. Doktorunuz, yan etkileri önlemek veya azaltmak için önlemler önerebilir.
- Sağlıklı bir diyet yapın: Kemoterapi sırasında sağlıklı bir diyet yapmak, yan etkileri azaltmaya yardımcı olabilir. Meyve, sebze ve tam tahıllar açısından zengin bir diyet yapın. Ayrıca, bol su için.
- Düzenli egzersiz yapın: Kemoterapi sırasında düzenli egzersiz yapmak, yorgunluğu azaltmaya ve genel sağlık durumunuzu iyileştirmeye yardımcı olabilir. Haftada en az 150 dakika orta yoğunluklu egzersiz yapmayı hedefleyin.
- Yeterince uyuyun: Kemoterapi sırasında yeterli uyumak, yorgunluğu azaltmaya ve genel sağlık durumunuzu iyileştirmeye yardımcı olabilir. Günde en az 7-8 saat uyumayı hedefleyin.
- Stresten uzak durun: Kemoterapi sırasında stresten uzak durmak, yan etkileri azaltmaya yardımcı olabilir. Stres yönetimi teknikleri öğrenin ve bunları düzenli olarak uygulayın.
Kemoterapinin Yan Etkileri Ne Zaman Geçer?
Kemoterapinin yan etkileri, kullanılan ilaçlara, dozaja ve tedavi süresine bağlı olarak değişebilir. Bazı yan etkiler tedavi sırasında veya hemen sonrasında geçerken, bazıları ise tedavi tamamlandıktan sonra bile devam edebilir.
Kemoterapinin en sık görülen yan etkileri olan bulantı, kusma, ishal, kabızlık ve saç dökülmesi genellikle tedavi tamamlandıktan sonra birkaç hafta veya ay içinde geçer. Ancak, bazı yan etkiler, örneğin yorgunluk, iştahsızlık ve ağız yaraları, tedavi tamamlandıktan sonra bile birkaç ay veya yıl sürebilir.
Kemoterapinin daha az görülen yan etkileri olan kalp sorunları, akciğer sorunları, beyin sorunları ve üreme sorunları genellikle tedavi tamamlandıktan sonra birkaç ay veya yıl içinde geçer. Ancak, bazı durumlarda bu yan etkiler kalıcı olabilir.
Kemoterapinin Yan Etkileri Hakkında Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Kemoterapi sırasında veya hemen sonrasında aşağıdaki yan etkilerden herhangi birini yaşarsanız, derhal doktorunuza başvurmalısınız:
- Şiddetli bulantı ve kusma
- Kontrol edilemeyen ishal veya kabızlık
- Şiddetli ağrı
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Baş dönmesi veya bayılma
- Görme veya işitme sorunları
- Hafıza kaybı veya dikkat eksikliği
- Üreme sorunları
Kemoterapi tamamlandıktan sonra bile, yukarıdaki yan etkilerden herhangi birini yaşarsanız, derhal doktorunuza başvurmalısınız.