Basınç
Basınç, bir yüzeye uygulanan kuvvetin yüzey alanına oranıdır. Basınç, genellikle pascal (Pa) birimiyle ölçülür. 1 Pa, 1 metrekarelik bir yüzeye 1 newtonluk bir kuvvet uygulandığında oluşan basınca eşittir.
Basınç, günlük hayatımızda birçok alanda karşımıza çıkar. Örneğin, bir cismin ağırlığı, cismin kütlesinin yerçekimi ivmesiyle çarpımıdır. Bir cismin ağırlığı, cismin bulunduğu yere bağlı olarak değişir. Örneğin, bir cismin ağırlığı, deniz seviyesinde daha fazla, yüksek rakımlarda daha azdır.
Basınç, ayrıca, sıvıların ve gazların akışını etkiler. Bir sıvının veya gazın akış hızı, sıvının veya gazın basıncıyla doğru orantılıdır. Örneğin, bir borudaki suyun akış hızı, borudaki suyun basıncı arttıkça artar.
Basınç, ayrıca, cisimlerin şeklini etkiler. Bir cisim üzerine uygulanan basınç arttıkça, cismin hacmi azalır. Örneğin, bir balonu şişirdiğimizde, balonun hacmi artar. Ancak, balonu söndürdüğümüzde, balonun hacmi azalır.
Basınç, birçok alanda kullanılan önemli bir fiziksel kavramdır. Basınç, mühendislik, tıp, meteoroloji ve diğer birçok alanda kullanılır.
Basınç Türleri
- Atmosfer basıncı: Atmosfer basıncı, Dünya’nın atmosferinin ağırlığının Dünya yüzeyine uyguladığı basınçtır. Atmosfer basıncı, deniz seviyesinde yaklaşık 101325 Pa’dır. Atmosfer basıncı, yükseklik arttıkça azalır.
- Hidrolik basınç: Hidrolik basınç, bir sıvının bir yüzeye uyguladığı basınçtır. Hidrolik basınç, sıvının yoğunluğu ve yüksekliğiyle doğru orantılıdır.
- Pnömatik basınç: Pnömatik basınç, bir gazın bir yüzeye uyguladığı basınçtır. Pnömatik basınç, gazın yoğunluğu ve sıcaklığıyla doğru orantılıdır.
Basınç Ölçme Cihazları
- Barometre: Barometre, atmosfer basıncını ölçmek için kullanılan bir cihazdır. Barometreler, genellikle, cıva veya su dolu bir tüpten oluşur. Tüpün üst kısmı kapalıdır ve alt kısmı açıktadır. Atmosfer basıncı arttıkça, tüp içindeki sıvının seviyesi yükselir. Atmosfer basıncı azaldıkça, tüp içindeki sıvının seviyesi düşer.
- Manometre: Manometre, sıvıların veya gazların basıncını ölçmek için kullanılan bir cihazdır. Manometreler, genellikle, U şeklinde bir tüpten oluşur. Tüpün iki kolu eşit uzunluktadır. Tüpün bir koluna sıvı veya gaz doldurulur. Diğer kol boş bırakılır. Sıvı veya gazın basıncı arttıkça, tüp içindeki sıvının seviyesi yükselir. Sıvı veya gazın basıncı azaldıkça, tüp içindeki sıvının seviyesi düşer.
- Piezometre: Piezometre, borulardaki sıvıların basıncını ölçmek için kullanılan bir cihazdır. Piezometreler, genellikle, boruya yerleştirilen bir tüpten oluşur. Tüpün üst kısmı kapalıdır ve alt kısmı açıktadır. Sıvının basıncı arttıkça, tüp içindeki sıvının seviyesi yükselir. Sıvının basıncı azaldıkça, tüp içindeki sıvının seviyesi düşer.
Basınçla İlgili Faydalı Siteler