İlik Nakli Sonrası Yan Etkiler
İlik nakli, lösemi, lenfoma ve diğer kanser türleri gibi çeşitli hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bir tıbbi prosedürdür. İlik nakli sırasında, hastanın kemik iliği sağlıklı bir donörden alınan kök hücrelerle değiştirilir. Bu işlem, hastanın bağışıklık sistemini yeniden oluşturmaya ve hastalığı kontrol altına almaya yardımcı olur.
İlik nakli, hayat kurtarıcı bir tedavi yöntemi olsa da, bazı yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler, nakil öncesi, sırasında ve sonrasında ortaya çıkabilir.
Nakil Öncesi Yan Etkiler
- Kemoterapi ve radyoterapi gibi ön tedavi ilaçlarının yan etkileri
- Enfeksiyon riski
- Kanama riski
- Organ yetmezliği riski
Nakil Sırasında Yan Etkiler
- Anesteziye bağlı yan etkiler
- Nakil sırasında kullanılan ilaçların yan etkileri
- Enfeksiyon riski
- Kanama riski
- Organ yetmezliği riski
Nakil Sonrası Yan Etkiler
- Enfeksiyon riski
- Kanama riski
- Organ yetmezliği riski
- Kronik GVHD (Greft-versus-Host Disease)
- Akut GVHD
- İlaç yan etkileri
- Psikolojik yan etkiler
Kronik GVHD
Kronik GVHD, ilik naklinden sonra ortaya çıkan bir komplikasyondur. Bu durumda, donörden alınan kök hücreler hastanın vücuduna saldırır ve çeşitli organlarda hasara neden olur. Kronik GVHD’nin belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Cilt döküntüsü
- Kaşıntı
- Kuru gözler
- Ağız kuruluğu
- Mide bulantısı
- Kusma
- İshal
- Karın ağrısı
- Yorgunluk
- Kilo kaybı
Akut GVHD
Akut GVHD, ilik naklinden sonraki ilk 100 gün içinde ortaya çıkan bir komplikasyondur. Bu durumda, donörden alınan kök hücreler hastanın vücuduna saldırır ve çeşitli organlarda hasara neden olur. Akut GVHD’nin belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Ateş
- Titreme
- Öksürük
- Nefes darlığı
- İshal
- Karın ağrısı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Sarılık
- Kaşıntı
- Cilt döküntüsü
İlaç Yan Etkileri
İlik nakli sonrası kullanılan ilaçlar, çeşitli yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler arasında şunlar yer alır:
- Bulantı
- Kusma
- İshal
- Karın ağrısı
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Yorgunluk
- Uykusuzluk
- Saç dökülmesi
- Cilt döküntüsü
- Kaşıntı
Psikolojik Yan Etkiler
İlik nakli, hastalar için fiziksel olarak zorlu olduğu kadar psikolojik olarak da zorlu bir süreçtir. İlik nakli sonrası hastalar, kaydı, üzüntü, öfke ve korku gibi çeşitli duygular yaşayabilirler. Bu duygular, hastaların günlük yaşamlarını olumsuz yönde etkileyebilir.
İlik Nakli Sonrası Yan Etkilerle Başa Çıkma
İlik nakli sonrası yan etkilerle başa çıkmak için yapılabilecek bazı şeyler şunlardır:
- Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanın.
- Sağlıklı bir diyet yapın.
- Bol sıvı tüketin.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Yeterince uyuyun.
- Stres yönetimi teknikleri öğrenin.
- Arkadaşlarınız ve ailenizden destek alın.