İlik Naklinin Yan Etkileri
İlik nakli, lösemi, lenfoma ve diğer kan hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir tıbbi işlemdir. Bu işlem sırasında, sağlıklı bir kişiden alınan ilik, hasta kişinin vücuduna aktarılır. İlik nakli, hastanın kendi ilik hücrelerinin sağlıklı ilik hücreleriyle değiştirilmesini sağlar.
İlik nakli, hayat kurtarıcı bir işlemdir, ancak aynı zamanda bazı yan etkilere de neden olabilir. Bu yan etkiler, nakil öncesi, sırasında ve sonrasında ortaya çıkabilir.
Nakil Öncesi Yan Etkiler
- Kemoterapi ve radyoterapi gibi ön tedavi ilaçlarının yan etkileri
- Enfeksiyon riski
- Kanama riski
- Organ yetmezliği riski
Nakil Sırasında Yan Etkiler
- Anesteziye bağlı yan etkiler
- Nakil sırasında kullanılan ilaçların yan etkileri
- Enfeksiyon riski
- Kanama riski
- Organ yetmezliği riski
Nakil Sonrası Yan Etkiler
- Enfeksiyon riski
- Kanama riski
- Organ yetmezliği riski
- Kronik GVHD (Greft-versus-host disease)
- Akut GVHD
- İlaç yan etkileri
- Psikolojik yan etkiler
Kronik GVHD
Kronik GVHD, ilik nakli sonrası ortaya çıkan bir komplikasyondur. Bu komplikasyon, donör ilik hücrelerinin hastanın vücuduna saldırması sonucu oluşur. Kronik GVHD, cilt, göz, ağız, akciğer, karaciğer ve bağırsak gibi çeşitli organları etkileyebilir. Kronik GVHD’nin tedavisi zordur ve uzun sürebilir.
Akut GVHD
Akut GVHD, ilik nakli sonrası ortaya çıkan bir diğer komplikasyondur. Bu komplikasyon, donör ilik hücrelerinin hastanın vücuduna saldırması sonucu oluşur. Akut GVHD, cilt, karaciğer, bağırsak ve akciğer gibi çeşitli organları etkileyebilir. Akut GVHD’nin tedavisi zordur ve ölümcül olabilir.
İlaç Yan Etkileri
İlik nakli sonrası kullanılan ilaçlar, çeşitli yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler arasında bulantı, kusma, ishal, saç dökülmesi, cilt döküntüsü ve ağız yaraları yer alır.
Psikolojik Yan Etkiler
İlik nakli, hastalar için zorlu bir süreçtir. Bu süreç sırasında hastalar, kaygı, depresyon ve uykusuzluk gibi psikolojik sorunlar yaşayabilirler.
İlik Naklinin Yan Etkilerini Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?
İlik naklinin yan etkilerini azaltmak için yapılabilecek bazı şeyler şunlardır:
- Nakil öncesi ve sonrası düzenli olarak doktor kontrolünden geçmek
- Enfeksiyon riskini azaltmak için hijyen kurallarına dikkat etmek
- Kanama riskini azaltmak için kan sulandırıcı ilaçlar kullanmak
- Organ yetmezliği riskini azaltmak için sağlıklı bir diyet uygulamak ve düzenli egzersiz yapmak
- Kronik GVHD riskini azaltmak için bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanmak
- Akut GVHD riskini azaltmak için radyoterapi ve kemoterapi gibi ön tedavi yöntemleri uygulamak
- İlaç yan etkilerini azaltmak için ilaçların dozunu ayarlamak veya farklı ilaçlar kullanmak
- Psikolojik yan etkileri azaltmak için psikolojik destek almak