Dünya Sağlık Örgütüne Göre Engellilik Nedir

Dünya Sağlık Örgütü’ne Göre Engellilik

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), engelliliği “bir kişinin fiziksel, zihinsel, entelektüel veya duyusal işlevselliğindeki uzun süreli bir bozukluk olarak tanımlar. Bu bozukluk, toplumdaki diğer kişilerle eşit şekilde tam ve etkili bir şekilde katılımını sınırlayabilir.”

WHO’nun engellilik tanımı, engelliliğin sadece tıbbi bir durum olmadığını, aynı zamanda sosyal ve çevresel faktörlerden de etkilendiğini vurgulamaktadır. Bu tanım, engelliliğin bir kişinin hayatının tüm alanlarını etkileyebileceğini ve engelli kişilerin toplumda karşılaştıkları zorlukların giderilmesi için kapsamlı bir yaklaşımın gerekli olduğunu ortaya koymaktadır.

Engelliliğin Türleri

WHO, engelliliği üç ana kategoriye ayırmaktadır:

Fiziksel engellilik: Bu kategori, hareket veya koordinasyon sorunlarına neden olan engellilikleri içerir. Örnekler arasında serebral palsi, spina bifida, kas distrofisi ve ampütasyon sayılabilir.
Zihinsel engellilik: Bu kategori, öğrenme, anlama ve problem çözme becerilerindeki zorluklara neden olan engellilikleri içerir. Örnekler arasında Down sendromu, otizm spektrum bozukluğu ve zihinsel gerilik sayılabilir.
Duyusal engellilik: Bu kategori, görme, işitme veya konuşma sorunlarına neden olan engellilikleri içerir. Örnekler arasında körlük, işitme kaybı ve konuşma bozukluğu sayılabilir.

Engelliliğin Nedenleri

Engelliliğe neden olan birçok farklı faktör vardır. Bunlar arasında şunlar yer almaktadır:

Doğuştan bozukluklar: Bazı engellilikler, bir kişi doğmadan önce meydana gelen genetik veya çevresel faktörlerden kaynaklanır. Örnekler arasında Down sendromu, spina bifida ve serebral palsi sayılabilir.
Kazalar: Kazalar, engelliliğin en yaygın nedenlerinden biridir. Örnekler arasında trafik kazaları, iş kazaları ve spor kazaları sayılabilir.
Hastalıklar: Bazı hastalıklar, engelliliğe yol açabilir. Örnekler arasında felç, multipl skleroz ve Parkinson hastalığı sayılabilir.
Yaşlanma: Yaşlanma süreci, bazı kişilerde engelliliğe yol açabilir. Örnekler arasında görme kaybı, işitme kaybı ve hareket sorunları sayılabilir.

Engelliliğin Etkileri

Engellilik, bir kişinin hayatının tüm alanlarını etkileyebilir. Bunlar arasında şunlar yer almaktadır:

Fiziksel etkiler: Engellilik, bir kişinin hareket etme, konuşma veya duyma yeteneğini etkileyebilir. Bu, günlük aktiviteleri yapmayı zorlaştırabilir ve bir kişinin bağımsızlığını sınırlayabilir.
Zihinsel etkiler: Engellilik, bir kişinin öğrenme, anlama ve problem çözme becerilerini etkileyebilir. Bu, okulda veya işte zorluklara yol açabilir ve bir kişinin sosyalleşmesini zorlaştırabilir.
Sosyal etkiler: Engellilik, bir kişinin toplumdaki diğer kişilerle etkileşimini etkileyebilir. Engelli kişiler, ayrımcılığa ve dışlanmaya maruz kalabilirler. Bu, bir kişinin özgüvenini zedeleyebilir ve ruhsal sorunlara yol açabilir.
Ekonomik etkiler: Engellilik, bir kişinin çalışma yeteneğini etkileyebilir. Bu, iş bulmayı zorlaştırabilir ve bir kişinin gelirini azaltabilir. Engelli kişiler, sağlık hizmetleri ve diğer destek hizmetlerine erişmek için daha fazla para harcamak zorunda kalabilirler.

Engelliliğin Önlenmesi ve Tedavisi

Bazı engellilikler önlenebilirken, bazıları önlenemez. Engelliliğin önlenmesi için yapılabilecek şeyler şunlardır:

Doğum öncesi bakım: Doğum öncesi bakım, doğum kusurlarının önlenmesine yardımcı olabilir.
Aşılar: Aşılar, bazı enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olabilir. Bu enfeksiyonlar, engelliliğe yol açabilir.
Güvenli seks: Güvenli seks, cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesine yardımcı olabilir. Bu hastalıklar, engelliliğe yol açabilir.
İş güvenliği: İş güvenliği önlemleri, iş kazalarının önlenmesine yardımcı olabilir. İş kazaları, engelliliğe yol açabilir.
Trafik güvenliği: Trafik güvenliği önlemleri, trafik kazalarının önlenmesine yardımcı olabilir. Trafik kazaları, engelliliğe yol açabilir.

Engelliliğin tedavisi, engelliliğin türüne ve şiddetine bağlıdır. Bazı engellilikler için tedavi yoktur, ancak tedavi, engelliliğin etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Engelliliğin tedavisi için kullanılan yöntemler şunlardır:

Fizik tedavi: Fizik tedavi, kas gücünü ve hareket aralığını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Mesleki terapi: Mesleki terapi, günlük aktiviteleri yapma becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir.
Konuşma terapisi: Konuşma terapisi, konuşma ve dil becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir.
Görme terapisi: Görme terapisi, görme becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir.
İşitme terapisi: İşitme terapisi, işitme becerilerini geliştirmeye yardımcı olabilir.
İlaç tedavisi: İlaç tedavisi, engelliliğin bazı semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Cerrahi tedavi: Cerrahi tedavi, bazı engellilikleri düzeltmeye yardımcı olabilir.

Engelli Hakları

Engelli kişilerin, diğer kişilerle eşit haklara sahip olduğu kabul edilmektedir. Engelli hakları, engelli kişilerin ayrımcılığa maruz kalmadan toplumda tam ve etkili bir şekilde katılımını sağlamayı amaçlamaktadır. Engelli hakları, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi (CRPD) ile güvence altına alınmıştır. CRPD, engelli kişilerin haklarını tanımlayan ve bu hakların korunmasını sağlayan uluslararası bir sözleşmedir.

Engellilere Yönelik Hizmetler

Engelli kişilere yönelik hizmetler, engelli kişilerin bağımsızlığını ve toplumsal katılımını desteklemeyi amaçlamaktadır. Engellilere yönelik hizmetler arasında şunlar yer almaktadır:

Özel eğitim: Özel eğitim, engelli çocukların eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmış eğitim programlarıdır.
Mesleki eğitim: Mesleki eğitim, engelli kişilerin iş becerilerini geliştirmelerine yardımcı olan eğitim programlarıdır.
Rehabilitasyon hizmetleri: Rehabilitasyon hizmetleri, engelli kişilerin fiziksel, zihinsel ve sosyal işlevselliğini iyileştirmeye yardımcı olan hizmetlerdir.
Destek hizmetleri: Destek hizmetleri, engelli kişilerin günlük aktivitelerini yapmalarına yardımcı olan hizmetlerdir. Örnekler arasında kişisel bakım hizmetleri, ulaşım hizmetleri ve evde bakım hizmetleri sayılabilir.

Engellilik ve Toplum

Engellilik, toplumun önemli bir parçasıdır. Engelli kişiler, diğer kişilerle eşit haklara sahip oldukları ve toplumda tam ve etkili bir şekilde katılımını sağlamak için desteklenmelidirler. Engelli kişilerin toplumda yer almaları, herkes için daha kapsayıcı ve adil bir toplum yaratılmasına yardımcı olacaktır.

Faydalı Siteler