Adlaşmış Sıfat Nedir?
Adlaşmış sıfat, bir niteleme sıfatıyla bir ismin birlikte oluşturduğu bir tamlamanın, isim olduğunda kullanılan bir söz öbeğidir. Adlaşmış sıfat, isim görevinde kullanılır ve bir ismi nitelemektedir.
Adlaşmış sıfatlar, cümlede ismin yerine geçerek cümleyi daha akıcı ve anlaşılır hale getirir. Örneğin, “Yaralı çocuk ağlıyordu.” cümlesinde “yaralı” kelimesi bir niteleme sıfatıdır ve “çocuk” ismini nitelemektedir. Ancak, “Yaralı ağlıyordu.” cümlesinde “yaralı” kelimesi bir adlaşmış sıfattır ve “çocuk” isminin yerine geçerek cümleyi daha kısa ve anlaşılır hale getirmektedir.
Adlaşmış Sıfatların Özellikleri
Adlaşmış sıfatlar, aşağıdaki özelliklere sahiptir:
- İsim görevinde kullanılırlar.
- Bir ismi nitelemektedir.
- Bir niteleme sıfatıyla bir ismin birlikte oluşturduğu bir tamlamanın isim olduğunda kullanılan bir söz öbeğidir.
Adlaşmış Sıfatlar Nasıl Oluşur?
Adlaşmış sıfatlar, aşağıdaki yollarla oluşabilir:
- Bir niteleme sıfatıyla bir ismin birlikte oluşturduğu bir tamlamanın, isim olduğunda kullanılır. Örneğin, “yaralı çocuk” tamlamasının isim olduğunda “yaralı” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
- Bir sıfat fiilin, isim olduğunda kullanılır. Örneğin, “ağlayan çocuk” tamlamasının isim olduğunda “ağlayan” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
Adlaşmış Sıfatlar Türleri
Adlaşmış sıfatlar, türedikleri niteleme sıfatlarının türüne göre ikiye ayrılır:
- Niteleme sıfatı adlaşmış sıfat: Bir niteleme sıfatıyla bir ismin birlikte oluşturduğu bir tamlamanın, isim olduğunda kullanılan bir söz öbeğidir. Örneğin, “yaralı çocuk” tamlamasının isim olduğunda “yaralı” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
- Sıfat fiil adlaşmış sıfat: Bir sıfat fiilin, isim olduğunda kullanılan bir söz öbeğidir. Örneğin, “ağlayan çocuk” tamlamasının isim olduğunda “ağlayan” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
Niteleme Sıfatı Adlaşmış Sıfatlar
Niteleme sıfatı adlaşmış sıfatlar, aşağıdaki türlere ayrılır:
- Tamlama adlaşmış sıfat: Bir niteleme sıfatıyla bir ismin birlikte oluşturduğu tamlamanın, isim olduğunda kullanılan bir söz öbeğidir. Örneğin, “yaralı çocuk” tamlamasının isim olduğunda “yaralı” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
- Bütünleyici adlaşmış sıfat: Bir niteleme sıfatıyla bir ismin birlikte oluşturduğu tamlamanın, isim olduğunda kullanılan ve tamlamanın anlamını tamamlayan bir söz öbeğidir. Örneğin, “okul bahçesindeki çocuklar” tamlamasının isim olduğunda “okul bahçesindeki” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
- Özelleştirici adlaşmış sıfat: Bir niteleme sıfatıyla bir ismin birlikte oluşturduğu tamlamanın, isim olduğunda kullanılan ve tamlamanın anlamını özelleştiren bir söz öbeğidir. Örneğin, “beyaz saray” tamlamasının isim olduğunda “beyaz” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
Sıfat Fiil Adlaşmış Sıfatlar
Sıfat fiil adlaşmış sıfatlar, aşağıdaki türlere ayrılır:
- İşlik adlaşmış sıfat: Bir sıfat fiilin, isim olduğunda kullanılan ve işlik eki alan bir söz öbeğidir. Örneğin, “yazan çocuk” tamlamasının isim olduğunda “yazan” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
- Eylemlik adlaşmış sıfat: Bir sıfat fiilin, isim olduğunda kullanılan ve eylemlik eki alan bir söz öbeğidir. Örneğin, “çalışan çocuk” tamlamasının isim olduğunda “çalışan” kelimesi adlaşmış sıfat olur.
Adlaşmış Sıfat Örnekleri
Adlaşmış sıfatlar, günlük hayatta ve edebiyat eserlerinde sıklıkla kullanılır. İşte adlaşmış sıfat örnekleri:
- **Niteleme Sıfatı Adlaşmış S