Yüklem Nedir?
Yüklem, bir cümlenin anlamını taşıyan, cümlenin temel unsurlarından biridir. Bir cümlede yüklem, öznenin yaptığı işi, hareketi, durumu veya oluşu belirtir.
Yüklemin Özellikleri
Yüklem, aşağıdaki özelliklere sahiptir:
- Yüklem, cümlenin en son unsurudur.
- Yüklem, cümlenin öznesi ile ilgilidir.
- Yüklem, cümlenin anlamını taşır.
Yüklem Çeşitleri
Yüklemler, türlerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Eylem Yüklemi: Eylem yüklemi, öznenin yaptığı işi, hareketi, durumu veya oluşu belirten yüklemdir. Eylem yüklemleri, fiillerden oluşur.
Örnek:
-
Kuşlar uçtu.
-
Çocuk topu fırlattı.
-
Otomobil durdu.
-
Durum Yüklemi: Durum yüklemi, öznenin içinde bulunduğu durumu veya oluşu belirten yüklemdir. Durum yüklemleri, fiillerden veya sıfatlardan oluşur.
Örnek:
-
Köy sakindi.
-
Çocuk uyuyor.
-
Sıcak hava devam ediyor.
-
Oluş Yüklemi: Oluş yüklemi, öznenin içinde bulunduğu veya geçirdiği oluşu belirten yüklemdir. Oluş yüklemleri, fiillerden oluşur.
Örnek:
- Meyveler olgunlaştı.
- Gece kar yağdı.
- Evin duvarı yıkıldı.
Yüklemlerin Cümledeki Yeri
Yüklem, cümlenin en son unsurudur. Ancak, bazı durumlarda yüklem cümlenin ortasında veya başında da bulunabilir.
Örnek:
- Dün akşam sinemaya gittim. (Yüklem cümlenin ortasında)
- Bugün çok yoruldum. (Yüklem cümlenin başında)
Yüklem ile İlgili Kurallar
- Bir cümlede birden fazla yüklem olabilir. Ancak, bu durumda yüklemler arasında bir bağlayıcı unsur bulunmalı ve yüklemler birbirine anlamca bağlı olmalıdır.
Örnek:
-
Çocuk topu fırlattı ve koşmaya başladı.
-
Kuşlar uçtu ve ağaçlar sallandı.
-
Bir cümlede yüklem, özne ile aynı kişide olmalıdır. Ancak, bazı durumlarda yüklem özneden farklı kişide de olabilir. Bu durumda, yüklemin kişisi, cümlenin anlamı ve bağlamı ile belirlenir.
Örnek:
-
Ben seni seviyorum. (Yüklem özneden farklı kişide)
-
O, beni seviyor. (Yüklem özne ile aynı kişide)
Yüklem ile İlgili Örnek Cümleler
- Kuşlar uçtu. (Eylem yüklemi)
- Çocuk topu fırlattı. (Eylem yüklemi)
- Otomobil durdu. (Eylem yüklemi)
- Köy sakindi. (Durum yüklemi)
- Çocuk uyuyor. (Durum yüklemi)
- Sıcak hava devam ediyor. (Durum yüklemi)
- Meyveler olgunlaştı. (Oluş yüklemi)
- Gece kar yağdı. (Oluş yüklemi)
- Evin duvarı yıkıldı. (Oluş yüklemi)
- Dün akşam sinemaya gittim. (Yüklem cümlenin ortasında)
- Bugün çok yoruldum. (Yüklem cümlenin başında)
- Çocuk topu fırlattı ve koşmaya başladı. (Birden fazla yüklem)
- Ben seni seviyorum. (Yüklem özneden farklı kişide)
- O, beni seviyor. (Yüklem özne ile aynı kişide)