Kesikli Mani Nedir?
Kesikli mani, mani türlerinden biridir. Mani, 7’li hece ölçüsüyle yazılan ve genellikle dörtlükten oluşan bir halk şiiri türüdür. Kesikli mani ise, ilk dizesinin beş hece, sonraki iki dizenin yedi hece, son dizenin ise üç heceden oluşan bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, kesik manilerin dörtlükleri “5-7-7-3” hece ölçüsüyle yazılır.
Kesikli Manilerin Özellikleri
Kesikli manilerin başlıca özellikleri şunlardır:
- Hece ölçüsü: Kesikli manilerin dörtlükleri “5-7-7-3” hece ölçüsüyle yazılır.
- Kafiye düzeni: Kesikli manilerin dörtlüklerinde genellikle “aaab” kafiye düzeni kullanılır. Ancak, “abab” ve “abba” kafiye düzeniyle yazılan kesik maniler de mevcuttur.
- Konuları: Kesikli manilerin konuları genellikle aşk, doğa, sosyal yaşam, toplumsal olaylar, dini konular ve güncel konulardır.
Kesikli Manilerin Tarihçesi
Kesikli manilerin kökeni, 16. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Bu dönemde, kesik manilerin ilk örnekleri, Divan edebiyatında görülür. Ancak, kesik maniler, daha sonra halk edebiyatına da geçmiştir. Halk edebiyatında kesik manilerin en önemli temsilcilerinden biri, Âşık Veysel’dir. Âşık Veysel, yazdığı kesik manilerle, bu türde önemli bir yere sahiptir.
Kesikli Mani Örnekleri
İşte, kesik mani türünün en güzel örneklerinden bazıları:
- Âşık Veysel
Gözlerin kara ben de kara Yüreklerimiz aynı yara Sen sevda mısın ben de kara İki kara bir araya
- Karacoğlan
Sarı saçlım kara gözlüm Aşkından yana yana Düştüm şu divaneliğe Yandı bu gönlüm yana yana
- Âşık Mahsuni Şerif
Bir taş attım gökyüzüne Düştü bir melek yanıma Dedi ki: “Aşkın peşine Git, durma, ardına bakma”
- Âşık Seyrani
Dağlar gibi yücedir Sevdaların yüceliği Sevenler için ölümden Daha kolaydır ayrılık
- Âşık Ömer
Gönül kime değmişse Gülmüş, güldürmüşse O gönülde aşk vardır O gönülde ateş vardır
Kesikli Manilerin Geleceği
Kesikli mani, Türk halk edebiyatında önemli bir yere sahip bir şiir türüdür. Günümüzde de, birçok şair tarafından kesik mani yazılmaya devam edilmektedir. Kesikli manilerin, gelecekte de Türk halk edebiyatında önemli bir yere sahip olmaya devam edeceği düşünülmektedir.
Kesikli Maniler Hakkında Ek Bilgiler
- Kesikli manilerin, halk edebiyatında “kesik divan” adıyla da anıldığı bilinmektedir.
- Kesikli manilerin, genellikle dörtlük şeklinde yazıldığı ancak, üçlük ve beşlik şeklinde yazılan kesik manilerin de bulunduğu bilinmektedir.
- Kesikli manilerin, genellikle aşık edebiyatında kullanıldığı ancak, diğer halk edebiyatı türlerinde de kullanıldığı bilinmektedir.