Oksijensiz Solunum Örnekleri
Oksijensiz solunum, oksijenin bulunmadığı veya az bulunduğu ortamlarda gerçekleşen bir solunum şeklidir. Oksijensiz solunumda, glikozun parçalanması sonucunda açığa çıkan enerji, ATP sentezinde kullanılır. Oksijensiz solunum, oksijenli solunuma göre daha az enerji üretir.
Oksijensiz solunum, bakteriler, mantarlar, protozoa ve bazı bitkilerde görülür. Oksijensiz solunumun yaygın olarak görüldüğü bazı örnekler şunlardır:
- Etil alkol fermantasyonu: Maya hücreleri, oksijensiz ortamda glikozu etil alkol ve karbondioksit olarak parçalarlar. Bu olaya etil alkol fermantasyonu denir. Etil alkol fermantasyonu, bira, şarap, boza, ekmek ve saf alkol üretiminde kullanılır.
- Laktik asit fermantasyonu: Bazı bakteriler ve omurgalıların çizgili kas hücreleri, oksijensiz ortamda glikozu laktik asit olarak parçalarlar. Bu olaya laktik asit fermantasyonu denir. Laktik asit fermantasyonu, sporcularda kasların yorulmasında rol oynar.
- Kükürt fermantasyonu: Bazı bakteriler, oksijensiz ortamda glikozu kükürtlü bileşikler olarak parçalarlar. Bu olaya kükürt fermantasyonu denir. Kükürt fermantasyonu, bazı bitkilerde ve bakterilerde görülür.
- Sülfat indirgenmesi: Bazı bakteriler, oksijensiz ortamda sülfatı kükürt veya hidrojen sülfüre indirgerler. Bu olaya sülfat indirgenmesi denir. Sülfat indirgenmesi, bazı toprak bakterilerinde görülür.
- Nitrat indirgenmesi: Bazı bakteriler, oksijensiz ortamda nitratı amonyak veya nitritlere indirgerler. Bu olaya nitrat indirgenmesi denir. Nitrat indirgenmesi, bazı toprak bakterilerinde ve sucul ortamlarda görülür.
Etil Alkol Fermantasyonu
Etil alkol fermantasyonu, en yaygın görülen oksijensiz solunum şeklidir. Etil alkol fermantasyonunda, glikozun parçalanması sonucunda etil alkol ve karbondioksit oluşur. Bu olay, aşağıdaki gibi özetlenebilir:
C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2
Etil alkol fermantasyonu, aşağıdaki enzimler tarafından katalize edilir:
- Glikoz fosfat izomeraz: Glikoz fosfatı fruktoz 6-fosfata dönüştürür.
- Fruktoz 1,6-bisfosfataz: Fruktoz 1,6-bisfosfatı fruktoz 6-fosfat ve 3-fosfogliseraldehite dönüştürür.
- Piruvat kinaz: Piruvatı ATP ve fosfoenolpiruvata dönüştürür.
- Laktik asit dehidrogenaz: Laktik asidi piruvata dönüştürür.
Etil alkol fermantasyonu, aşağıdaki gibi gerçekleşir:
- Glikoz, glikoz fosfata dönüştürülür.
- Glikoz fosfat, fruktoz 1,6-bisfosfata dönüştürülür.
- Fruktoz 1,6-bisfosfat, fruktoz 6-fosfat ve 3-fosfogliseraldehite bölünür.
- 3-fosfogliseraldehit, 2-fosfogliseraldehite dönüştürülür.
- 2-fosfogliseraldehit, piruvata dönüştürülür.
- Piruvat, ATP ve fosfoenolpiruvata dönüştürülür.
- Fosfoenolpiruvat, laktik aside dönüştürülür.
Etil alkol fermantasyonu, aşağıdaki gibi sonuçlar doğurur:
- ATP üretimi: Etil alkol fermantasyonu sırasında, her bir glikoz molekülünden 2 ATP üretilir. Bu, oksijenli solunumda üretilen ATP miktarının çok azıdır.
- Etil alkol üretimi: Etil alkol fermantasyonu sırasında, glikozun bir kısmı etil alkole dönüştürülür. Etil alkol, bir alkoldür ve endüstride birçok alanda kullanılır.
- Karbondioksit üretimi: Etil alkol fermantasyonu sırasında, glikozun bir kısmı karbondioksite dönüştürülür. Karbondioksit, havaya