İsmi Fail Nedir?
İsmi fail, fiili yapan kişiyi, nesneyi veya durumu belirten isimdir. İsmi fail, fiilin mazi harflerine “-an”, “-en”, “-an”, “-en” eklerinin getirilmesiyle yapılır. Bu ekler, fiilin son harfine göre değişiklik gösterir.
İsmi Fail Türleri
İsmi fail, fiilin mazi harflerine getirilen eklerin farklı şekillerde kullanılmasıyla farklı türlere ayrılır.
- Kök ismi fail: Fiilin köküne eklendiği ismi fail türüdür. Örneğin, “yazmak” fiilinin kök ismi faili “yazan”dır.
- Müştak ismi fail: Fiilin köküne veya gövdesine eklendiği ismi fail türüdür. Örneğin, “yazmak” fiilinin müştak ismi faili “yazıcı”dır.
- Müstekbil ismi fail: Fiilin gelecek zaman harflerine eklendiği ismi fail türüdür. Örneğin, “yazmak” fiilinin müstakbil ismi faili “yazacak”tır.
İsmi Failin Çekimi
İsmi fail, fiilin mazi harflerine getirilen eklerin farklı şekillerde kullanılmasıyla farklı şekillerde çekilir.
- Kök ismi fail: Fiilin köküne eklendiği ismi fail türüdür. Bu tür ismi fail, fiilin türünü ve şahsını değiştirmez. Örneğin, “yazan” ismi faili, “yazar”, “yazanlardı”, “yazanlar” gibi farklı şekillerde çekilebilir.
- Müştak ismi fail: Fiilin köküne veya gövdesine eklendiği ismi fail türüdür. Bu tür ismi fail, fiilin türünü ve şahsını değiştirebilir. Örneğin, “yazıcı” ismi faili, “yazar”, “yazıcılardı”, “yazıcılardır” gibi farklı şekillerde çekilebilir.
- Müstekbil ismi fail: Fiilin gelecek zaman harflerine eklendiği ismi fail türüdür. Bu tür ismi fail, fiilin türünü ve şahsını değiştirmez. Örneğin, “yazacak” ismi faili, “yazacaklardı”, “yazacaklar” gibi farklı şekillerde çekilebilir.
İsmi Failin Örnekleri
- Kök ismi fail:
- Yazan (yazmak fiilinin kök ismi faili)
- Süren (sürmek fiilinin kök ismi faili)
- Yanan (yanmak fiilinin kök ismi faili)
- Müştak ismi fail:
- Yazar (yazmak fiilinin müştak ismi faili)
- Sürücü (sürmek fiilinin müştak ismi faili)
- Yanan (yanmak fiilinin müştak ismi faili)
- Müstekbil ismi fail:
- Yazacak (yazmak fiilinin müstakbil ismi faili)
- Sürecek (sürmek fiilinin müstakbil ismi faili)
- Yanacak (yanmak fiilinin müstakbil ismi faili)
İsmi Failin Kullanım Alanları
İsmi fail, Türkçede çok yaygın olarak kullanılan bir isim türüdür. İsmi fail, aşağıdaki gibi çeşitli alanlarda kullanılır:
- Meslek ve unvanlar: İsmi fail, meslek ve unvanları belirtmek için kullanılır. Örneğin, “öğretmen”, “doktor”, “mühendis” gibi kelimeler ismi faildir.
- Hal ve hareketler: İsmi fail, hal ve hareketleri belirtmek için kullanılır. Örneğin, “yazan”, “yürüyen”, “gülen” gibi kelimeler ismi faildir.
- Durumlar: İsmi fail, durumlar belirtmek için kullanılır. Örneğin, “yanan”, “yanan”, “kırılan” gibi kelimeler ismi faildir.
İsmi Failin Özellikleri
İsmi fail, aşağıdaki gibi özelliklere sahiptir:
- İsmi fail, fiilin mazi harflerine getirilen eklerle yapılır.
- İsmi fail, fiilin türünü ve şahsını değiştirebilir.
- İsmi fail, sıfat gibi kullanılabilir.
İsmi Failin Sıfat Olarak Kullanılması
İsmi fail, sıfat gibi kullanılabilir. Örneğin, “yazan çocuk” cümlesinde “yazan” kelimesi ismi fail olarak kullanılmıştır