Arapçada Sıfat Tamlaması
Arapça dilbilgisinde, sıfat tamlaması, bir ismin niteliğini veya durumunu belirten bir sıfat ile o ismin oluşturduğu tamlamadır. Sıfat tamlamasında, sıfat, ismin önüne gelir ve onu tanımlar.
Sıfat Tamlamasının Unsurları
Sıfat tamlamasının unsurları şunlardır:
- Mevsûf: Sıfat tamlamasını oluşturan isimdir.
- Sıfat: İsmin niteliğini veya durumunu belirten kelimedir.
Sıfat Tamlamasının İrabı
Sıfat tamlamasında, sıfat, mevsûfun i’râbına tâbidir. Yani, mevsûf merfû ise sıfat da merfû, mevsûf mansub ise sıfat da mansub, mevsûf mecrur ise sıfat da mecrur olur.
Sıfat Tamlamasının Çeşitleri
Arapça dilbilgisinde, sıfat tamlaması üçe ayrılır:
- Mârife Sıfat Tamlaması: Sıfat ve mevsûf her ikisi de marife olan sıfat tamlamasıdır.
- Nekre Sıfat Tamlaması: Sıfat veya mevsûf nekra olan sıfat tamlamasıdır.
- Müşterek Sıfat Tamlaması: Sıfat ve mevsûf her ikisi de müşterek olan sıfat tamlamasıdır.
Mârife Sıfat Tamlaması
Mârife sıfat tamlamasında, sıfat ve mevsûf her ikisi de marifedir. Bu durumda, sıfat, mevsûfa tâbi olarak aynı marife işaretini alır.
Örnekler:
- الكتابُ الأحمرُ (el-kitâbu’l-ahmar) → “Kırmızı kitap”
- الطالبُ المجتهدُ (et-tâlibu’l-muctehidu) → “Çalışkan öğrenci”
- البيتُ الكبيرُ (el-beytu’l-kebiru) → “Büyük ev”
Nekre Sıfat Tamlaması
Nekre sıfat tamlamasında, sıfat veya mevsûf nekradır. Bu durumda, sıfat, mevsûfa tâbi olarak aynı nekra işaretini alır.
Örnekler:
- كتابٌ أحمرٌ (kitâbun ahmar) → “Bir kırmızı kitap”
- طالبٌ مجتهدٌ (tâlibun muctehidun) → “Bir çalışkan öğrenci”
- بيتٌ كبيرٌ (beytun kebir) → “Bir büyük ev”
Müşterek Sıfat Tamlaması
Müşterek sıfat tamlamasında, sıfat ve mevsûf her ikisi de müşterektir. Bu durumda, sıfat, mevsûfa tâbi olarak aynı müşterek işaretini alır.
Örnekler:
- رجلٌ غنيٌ (ricâlun ğâniyun) → “Zengin bir adam”
- كتابٌ جديدٌ (kutubun cedid) → “Yeni bir kitap”
- بيتٌ صغيرٌ (buyûtun sağır) → “Küçük bir ev”
Sıfat Tamlamasının Bağlayıcıları
Arapça dilbilgisinde, sıfat tamlamasını birbirine bağlayan iki bağlayıcı vardır:
- ال (el): Bu bağlayıcı, sıfat tamlamasının başında kullanılır ve sıfat tamlamasının ismin bir niteliği veya durumu olduğunu gösterir.
- من (min): Bu bağlayıcı, sıfat tamlamasının başında kullanılır ve sıfat tamlamasının ismin bir parçası veya parçasından oluştuğunu gösterir.
ال Bağlayıcısı ile Sıfat Tamlaması
ال bağlayıcısı ile sıfat tamlamasında, sıfat tamlamasının başında “ال” harfi kullanılır. Bu bağlayıcı, sıfat tamlamasının ismin bir niteliği veya durumunu olduğunu gösterir.
Örnekler:
- الكتابُ الأحمرُ (el-kitâbu’l-ahmar) → “Kırmızı kitap”
- الطالبُ المجتهدُ (et-tâlibu’l-muctehidu) → “Çalışkan öğrenci”
- البيتُ الكبيرُ (el-beytu’l-kebiru) → “Büyük ev”