Coğrafi İşaretler: Türkiye’den Örnekler
Coğrafi işaretler, belirli bir coğrafi bölgede üretilen, geleneksel yöntemlerle işlenen ve bu özelliklerinden dolayı belirli bir üne kavuşmuş ürünleri tanımlayan işaretlerdir. Coğrafi işaretler, menşe adı ve mahreç işareti olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.
Menşe adı, belirli bir coğrafi alanla özdeşleşmiş ve bu alandaki doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanan özellikleri ile tanınır olan ürünü gösteren işarettir. Örneğin, “Antep Baklavası” ve “Malatya Kayısısı” menşe adı olan coğrafi işaretlerdir.
Mahreç işareti, belirli bir coğrafi alanla özdeşleşmiş ve bu alanda üretilen ürünü gösteren işarettir. Örneğin, “Tosya Bıçkısı” ve “Antakya Künefesi” mahreç işareti olan coğrafi işaretlerdir.
Coğrafi işaretler, ürünlerin kalitesini ve güvenilirliğini temsil eder. Bu nedenle, tüketiciler tarafından tercih edilirler. Ayrıca, coğrafi işaretler, ürünlerin gelenekselliğini ve kültürel değerlerini korumaya yardımcı olur.
Türkiye’de Coğrafi İşaretler
Türkiye’de coğrafi işaretler, Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından tescil edilmektedir. TÜRKPATENT’in 2023 yılı verilerine göre, Türkiye’de tescilli 1.785 adet coğrafi işaret bulunmaktadır. Bu işaretlerin 637 tanesi menşe adı, 1.148 tanesi ise mahreç işaretidir.
Türkiye’de coğrafi işaret tescili alan ürünler, gıda, tarım, el sanatları, maden ve sanayi ürünleri olmak üzere çeşitli kategorilerde yer almaktadır. Gıda ürünleri, coğrafi işaret tescili alan ürünlerin en büyük bölümünü oluşturmaktadır.
Türkiye’den Coğrafi İşaret Örnekleri
Gıda Ürünleri
- Antep Baklavası
- Malatya Kayısısı
- Aydın İnciri
- Edremit Zeytinyağı
- Afyon Kaymağı
- Tarsus Sarıulak Zeytini
- Çubuk Turşusu
- Kastamonu Cide Kuru Fasulyesi
Tarım Ürünleri
- Antalya Portakalı
- Hatay Samandağ Limonu
- Kars Kırmızı Mercimeği
- Bitlis Mercimek Köftesi
- Erzurum Cağ Kebap
- Sivas Yöresel Peynirleri
- Ordu Perşembe Yatağı Balı
- Artvin Kafkasör Balı
El Sanatları
- İznik Çinisi
- Edirne Kilimi
- Hereke Halısı
- Kastamonu Kalem İşi
- Gaziantep Bakır İşlemeleri
- Uşak Şekerlemeciliği
- Bursa Ihlamur Ağacı İşlemeleri
- Kayseri Hasırcılık
Maden Ürünleri
- Kütahya Porseleni
- İznik Fayans ve Seramikleri
- Trabzon Taşı
- Bursa Yeşili
- Ankara Taşı
- Kahramanmaraş Oniks Taşı
- Elazığ Akik Taşı
- Gümüşhane Torul Gümüşleri
Sanayi Ürünleri
- Trabzon Bıçkısı
- Kastamonu Tosya Bıçağı
- Antakya Künefesi
- Mardin Midyat Gümüş İşlemeleri
- Gaziantep Baklavaları
- Edirne Ciğer Kebabı
- Antalya Kumralı
- Rize Laz Böreği
Coğrafi işaretler, Türkiye’nin zengin kültürel ve gastronomik mirasını yansıtan önemli bir unsurdur. Bu işaretlerin korunması ve geliştirilmesi, Türkiye’nin ekonomik ve kültürel kalkınması için önemlidir.
Coğrafi İşaretlerin Faydaları
Coğrafi işaretler, üreticiler ve tüketiciler için çeşitli faydalar sağlar.
Üreticiler için faydaları:
- Coğrafi işaret tescili, ürünlerin kalitesini ve güvenilirliğini garanti eder.
- Coğrafi işaretler,