Ateşkeden Gömlek, Halide Edip Adıvar’ın 1922 yılında yayınlanan romanıdır. Milli Mücadele’nin ilk döneminde, İzmir’in işgali ve ardından yaşanan olayları konu alan roman, yazarın kendi gözlem ve deneyimlerinden de yararlanılarak kaleme alınmıştır.
Romanın Konusu
Roman, Peyami ve Ayşe adlı iki karakterin İzmir’in işgali sırasında yaşadıkları aşkı ve Milli Mücadele’ye katılımlarını anlatmaktadır. Peyami, İstanbullu bir gazetecidir. Ayşe ise İzmirli bir hemşiredir. İkili, İzmir’in işgali sırasında tanışır ve birbirlerine aşık olurlar. Ancak, Yunan işgalinin ardından Ayşe’nin ailesi katledilir. Ayşe, kocası ve oğlunu kaybettikten sonra büyük bir yıkım yaşar. Peyami ise Ayşe’yi İstanbul’a götürerek ona destek olmaya çalışır.
İstanbul’da, Ayşe Milli Mücadele’ye katılmaya karar verir. Peyami de Ayşe’yi desteklemeye kararlıdır. İkili, Anadolu’ya geçerek Kuvayi Milliye’ye katılırlar. Ayşe, hemşire olarak görev yapmaya başlar. Peyami ise gazeteci olarak Milli Mücadele’yi desteklemek için yazılar yazar.
Romanın Olay Örgüsü
Roman, Peyami’nin Ankara’da ameliyata hazırlanırken hatıra defterine yazdığı notlarla başlar. Peyami, hatıra defterine İzmir’in işgali sırasında yaşadıklarını ve Ayşe ile olan aşkını anlatır.
Peyami, İzmir’de gazetecilik yapmaktadır. Ayşe ise bir hastanede hemşire olarak çalışmaktadır. İkili, bir gün Ayşe’nin çalıştığı hastanede tanışır ve birbirlerine aşık olurlar. Ancak, İzmir’in işgali, ikilinin aşkını gölgeler.
Yunan işgali sırasında, Ayşe’nin ailesi katledilir. Ayşe, kocası ve oğlunu kaybettikten sonra büyük bir yıkım yaşar. Peyami ise Ayşe’yi İstanbul’a götürerek ona destek olmaya çalışır.
İstanbul’da, Ayşe Milli Mücadele’ye katılmaya karar verir. Peyami de Ayşe’yi desteklemeye kararlıdır. İkili, Anadolu’ya geçerek Kuvayi Milliye’ye katılırlar.
Anadolu’da, Ayşe hemşire olarak görev yapmaya başlar. Peyami ise gazeteci olarak Milli Mücadele’yi desteklemek için yazılar yazar. Ayşe, Milli Mücadele’nin en zorlu dönemlerinde, cephede savaşan askerlere moral vermek için çalışır. Peyami ise, Anadolu’da yaşanan olayları ve Milli Mücadele’nin ilerleyişini dünyaya duyurmak için çaba gösterir.
Ayşe ve Peyami, Milli Mücadele’nin başarıya ulaşmasında önemli rol oynarlar. Savaşın sonunda, Ayşe ve Peyami’nin aşkı da yeniden filizlenir.
Romanın Ana Fikri
Ateşkeden Gömlek, Milli Mücadele’nin ilk döneminde yaşanan aşk, vatanseverlik ve fedakarlık temalarını işleyen bir romandır. Roman, aynı zamanda, Halide Edip Adıvar’ın Kurtuluş Savaşı’na olan inancını ve bağlılığını da yansıtmaktadır.
Romanın ana fikri, vatan sevgisinin ve özgürlük mücadelesinin her şeyin üzerinde olduğudur. Romanda, Ayşe ve Peyami’nin aşkı, Milli Mücadele’ye olan bağlılıkları ile şekillenir. Ayşe, kocası ve oğlunu kaybettikten sonra bile, vatan sevgisi için savaşmaya devam eder. Peyami ise, Ayşe’nin aşkı sayesinde, Milli Mücadele’ye olan inancını daha da güçlendirir.
Roman, Milli Mücadele’nin en zor dönemlerinde, Türk milletinin göstermiş olduğu kahramanlığı ve fedakarlığı da gözler önüne sermektedir. Ayşe ve Peyami’nin hikayesi, bu zorlu dönemde, vatan için mücadele eden milyonlarca Türk insanına ışık tutmaktadır.
Romanın Değerlendirmesi
Ateşkeden Gömlek, Halide Edip Adıvar’ın en önemli eserlerinden biridir. Roman, Milli Mücadele’nin ilk dönemini gerçekçi bir şekilde yansıtması ile dikkat çekmektedir. Romanda, yer alan karakterler ve olaylar, tarihsel gerçeklere dayanmaktadır.
Romanın dil ve üslubu da oldukça başarılıdır. Halide Edip Adıvar, romanda, Milli Mücadele’nin heyecanını ve coşkusunu okuyucuya aktarmayı başarmıştır.
Ateşkeden Gömlek, Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan bir romandır. Roman, Milli Mücadele’nin