Aziz Nesin’in “Atam İzindeyiz” Şiiri
Aziz Nesin’in “Atam İzindeyiz” şiiri, 1955 yılında yayımlanan “Bir Millet Uyanıyor” adlı kitabında yer alan bir şiirdir. Şiir, Atatürk’ün ölümünün ardından Türkiye’nin yaşadığı siyasi ve toplumsal sorunları hicivsel bir dille ele alır.
Şiir, Atatürk’e seslenerek başlar. Atatürk’ün ölümünden sonra Türkiye’nin nasıl bir duruma geldiğini anlatan şair, bu durumun sorumlularını da eleştirmekten geri durmaz.
Şiirin ilk dörtlüğünde şair, Atatürk’ün ölümünden sonra Türkiye’nin nasıl bir duruma geldiğini şöyle anlatır:
Atam, hala yaşıyorsak:
Edepsizlik sayesinde!
Altı oku soruyorsan,
Politika dehlizinde!
Şair, Atatürk’ün ölümünden sonra Türkiye’de edepsizlik ve yolsuzluğun yaygınlaştığını söyler. Altı ok, Atatürk’ün cumhuriyetin temellerini oluşturan altı ilkesini ifade eder. Şair, bu ilkeler doğrultusunda ilerlenmediğini, tam tersine taviz verildiğini vurgular.
Şiirin ikinci dörtlüğünde şair, Atatürk’ün kurduğu partinin nasıl bir duruma geldiğini anlatır:
Hele partin senden sonra,
Devrimlerin tavizinde!
Şair, Atatürk’ün kurduğu partinin, Atatürk’ün devrimlerinden uzaklaştığını söyler. Partinin, Atatürk’ün kurduğu cumhuriyet değerlerini korumak yerine, gerici ve yobaz kesimlerin taleplerine boyun eğdiğini vurgular.
Şiirin üçüncü dörtlüğünde şair, Türkiye’nin ekonomik durumunu anlatır:
Vasfedeyim halimizi,
Kalemime ver izin de!
Yobazlarla gericiler,
Onlar bizden daha zinde!
Şair, Türkiye’nin ekonomik olarak zor bir dönemden geçtiğini söyler. Yobaz ve gerici kesimlerin, bu zor dönemden yararlandığını ve güçlendiğini vurgular.
Şiirin dördüncü dörtlüğünde şair, Türkiye’nin dış politikasını anlatır:
‘Atam, Atam..’ derler ama,
Bir adınız var sizin de..
Halkçılıkla devletçilik:
Anlatamam, çok hazin de..
Şair, Türkiye’nin dış politikasında da sorunlar yaşadığını söyler. Atatürk’ün halkçı ve devletçi politikalarından uzaklaşıldığını, bunun yerine Amerikan emperyalizmine bağımlı olunduğunu vurgular.
Şiirin beşinci dörtlüğünde şair, Türkiye’nin toplumsal durumunu anlatır:
Çoktanberi sahteciler,
Ağır çeker her vezinde!
Tek umut var, o da yalnız,
Amerikan dövizinde!
Şair, Türkiye’nin toplumsal yapısında da bozulmalar yaşandığını söyler. Sahtecilik ve yolsuzluğun yaygınlaştığını, insanların tek umudunun Amerikan doları olduğunu vurgular.
Şiirin altıncı dörtlüğünde şair, Türkiye’nin geleceği hakkında karamsar bir tablo çizer:
Sorma ata’m, halimizi,
Hal mi kaldı anlatacak..
İşte geldik dizindeyiz!
Şair, Türkiye’nin geleceğinin karanlık olduğunu söyler. Atatürk’e seslenerek, “hal mi kaldı anlatacak” diyerek, ülkenin içinde bulunduğu durumun ne kadar vahim olduğunu vurgular.
Şiirin son dörtlüğünde şair, Atatürk’ün sözlerini hatırlatarak, Türkiye’nin bu durumdan kurtulması için neler yapılması gerektiğini anlatır:
Yata yata çok yorulduk,
Tatil yaptık, izindeyiz!
Sanayide henüz daha,
Cafer için lâzım diye,
Amerikan bezindeyiz!
Şair, Atatürk’ün “Türk milleti çalışkandır” sözünü hatırlatarak, Türkiye’nin bu durumdan ancak çalışarak kurtulabileceğini söyler. Sanayide ve diğer alanlarda ilerleme sağlanabilmesi için, Atatürk’ün devrimlerinden uzaklaşılmaması gerektiğini vurgular.
Aziz Nesin’in “Atam İzindeyiz” şiiri, Türkiye’nin Atatürk’ün ölümünden sonraki durumunu hicivsel bir dille anlatan önemli bir eserdir. Şiir, Türkiye’nin yaşadığı sorunları gözler önüne sermesi ve Atatürk’ün devrimlerinden uzaklaşılmaması gerektiğine dair uyarısı ile önemli bir yere sahiptir.
Şiirin Değerlendirilmesi
Aziz Nesin’in “Atam İzindeyiz” şiiri, hem şiirsel hem de toplumsal açıdan önemli bir