Bilimsel Araştırmalarda Etik Dışı Davranış Örnekleri

Bilimsel Araştırmalarda Etik Dışı Davranış Örnekleri

Bilim, insanlığın ilerlemesinde önemli bir rol oynayan bir süreçtir. Yeni bilgiler keşfedilmesi, problemlerin çözümü ve toplumların refahının artırılması için bilimsel araştırmalara ihtiyaç vardır. Ancak, bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışların varlığı, bu sürecin güvenilirliğini ve geçerliliğini tehdit etmektedir.

Bilimsel araştırmada etik, araştırmanın yürütülmesi ve sonuçlarının sunulması sürecindeki dürüstlük ve şeffaflık ilkelerini ifade eder. Etik dışı davranışlar, bu ilkelerin ihlali anlamına gelir ve bilimsel araştırmanın güvenilirliğine ve geçerliliğine zarar verebilir.

Bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışların çeşitli türleri vardır. Bu davranışların bazı örnekleri şunlardır:

• İntihal: Başkalarının çalışmalarının bir kısmını veya tamamını izinsiz olarak kendi çalışmasında kullanmak.
• Veri hileleri: Araştırma verilerini manipüle etmek, değiştirmek veya tahrif etmek.
• Haksız yazarlık: Bir araştırmaya katkısı olmayan kişilerin yazar olarak gösterilmesi.
• Yayın yoluyla usulsüzlük: Araştırma sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü ve niteliğini bozmadan tek bir makale olarak yayınlamak olanaklı iken parçalara ayırarak iki veya daha çok sayıda yayın yapmak.
• Etik olmayan deney yöntemleri: İnsanlar veya hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak.

İntihal, bilimsel araştırmalarda en yaygın görülen etik dışı davranışlardan biridir. İntihal, başkalarının çalışmalarının bir kısmını veya tamamını izinsiz olarak kendi çalışmasında kullanmaktır. İntihalin birtakım farklı türleri vardır. Örneğin, bir araştırmanın tamamını veya bir kısmını olduğu gibi kopyalamak, bir araştırmanın sonuçlarını kendi araştırmasında kullanmak veya bir araştırmanın kavramlarını ve ifadelerini kendi araştırmasında kullanmak intihal olarak kabul edilebilir.

Veri hileleri, bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışların bir diğer yaygın türüdür. Veri hileleri, araştırma verilerini manipüle etmek, değiştirmek veya tahrif etmek anlamına gelir. Veri hileleri, araştırma sonuçlarını çarpıtarak araştırmanın bulgularını yanlış yönlendirebilir. Veri hilelerinin bazı yaygın türleri şunlardır:

• Verileri yanlış kaydetmek veya raporlamak
• Verileri seçici olarak kullanmak
• Verileri tekrar tekrar kullanmak
• Verileri manipüle etmek veya değiştirmek

Haksız yazarlık, bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışların bir diğer önemli türüdür. Haksız yazarlık, bir araştırmaya katkısı olmayan kişilerin yazar olarak gösterilmesi anlamına gelir. Haksız yazarlık, araştırmanın geçerliliğini ve güvenilirliğini zedeleyebilir. Haksız yazarlığın bazı yaygın türleri şunlardır:

• Araştırmaya katkısı olmayan kişilerin yazar olarak gösterilmesi
• Araştırmaya önemli katkısı olmayan kişilerin yazar olarak gösterilmesi
• Araştırmaya katkısı olan kişilerin yazar olarak gösterilmemesi

Yayın yoluyla usulsüzlük, bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışların bir diğer türüdür. Yayın yoluyla usulsüzlük, araştırma sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü ve niteliğini bozmadan tek bir makale olarak yayınlamak olanaklı iken parçalara ayırarak iki veya daha çok sayıda yayın yapmak anlamına gelir. Yayın yoluyla usulsüzlük, araştırmanın geçerliliğini ve güvenilirliğini zedeleyebilir.

Etik olmayan deney yöntemleri, bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışların bir diğer önemli türüdür. Etik olmayan deney yöntemleri, insanlar veya hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak anlamına gelir. Etik olmayan deney yöntemleri, araştırma katılımcıları için ciddi zararlara yol açabilir. Etik olmayan deney yöntemlerinin bazı örnekleri şunlardır:

• Araştırma katılımcılarından bilgilendirilmiş onam almaksızın deney yapmak
• Araştırma katılımcıları üzerinde aşırı riskli deneyler yapmak
• Araştırma katılımcılarını yanıltmak veya aldatmak

Bilimsel Araştırmalarda Etik Dışı Davranışların Nedenleri

Bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışların çeşitli nedenleri vardır. Bu nedenlerin bazıları şunlardır:

• Kar hırsı: Araştırmaların yayınlanması ve elde edilen sonuçların kamuoyuna duyurulması, araştırmacılar için önemli bir kariyer fırsatı ve maddi kazanç anlamına gelebilir. Bu durum, bazı araştırmacıları etik dışı davranışlara yöneltebilir.
• Rekabet: Bilimsel alandaki rekabet, araştırmacıların daha önce yayınlanmamış ve yenilikçi sonuçlar elde etmeleri için baskı oluşturabilir. Bu durum, bazı araştırmacıları etik dışı davranışlara yöneltebilir.
• Etik farkındalığın yetersizliği: Bazı araştırmacılar, etik dışı davranışlar