Çanakkale Savaşı, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası’nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir.
Nedenleri
Çanakkale Savaşı’nın nedenleri şunlardır:
- İtilaf Devletleri, Rusya’ya yardım etmek ve Osmanlı İmparatorluğu’nu savaş dışı bırakmak istiyordu.
- Osmanlı İmparatorluğu, Çanakkale Boğazı’nı koruyarak İstanbul’u ve Anadolu’yu savunmak istiyordu.
İtilaf Devletleri’nin Planı
İtilaf Devletleri, Çanakkale Boğazı’nı deniz yoluyla geçerek İstanbul’u ele geçirmeyi planlıyordu. Bu amaçla, Gelibolu Yarımadası’nı işgal ederek boğazı karadan da kontrol altına almayı düşünüyordu.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Planı
Osmanlı İmparatorluğu, Çanakkale Boğazı’nı her ne pahasına olursa olsun savunmayı planlıyordu. Bu amaçla, boğazı deniz ve karadan güçlendirdi.
Deniz Muharebeleri
Çanakkale Savaşı’nın ilk aşaması, 19 Şubat-18 Mart 1915 tarihleri arasında yapılan deniz muharebeleridir. Bu muharebelerde, İtilaf Devletleri’nin donanması, Osmanlı İmparatorluğu’nun boğazdaki savunmasını aşmaya çalıştı. Ancak, ağır kayıplar vermesine rağmen Osmanlı savunması başarılı oldu.
18 Mart Deniz Zaferi
Deniz muharebelerinin en önemlisi, 18 Mart 1915 tarihinde yapılan muharebedir. Bu muharebede, İtilaf Devletleri’nin donanması, boğazdaki Osmanlı savunmasını aşmak için büyük bir saldırı başlattı. Ancak, Osmanlı savunması, 18 Mart’ta yapılan bu saldırıyı da püskürttü. Bu zafer, Çanakkale Savaşı’nın dönüm noktası oldu.
Kara Muharebeleri
Çanakkale Savaşı’nın ikinci aşaması, 25 Nisan-9 Ocak 1916 tarihleri arasında yapılan kara muharebeleridir. Bu muharebelerde, İtilaf Devletleri, Gelibolu Yarımadası’nı işgal ederek boğazı karadan da kontrol altına almayı amaçladı.
25 Nisan 1915
Kara muharebeleri, 25 Nisan 1915 tarihinde başlayan Anzak Çıkarması ile başladı. Bu çıkarmada, İngiliz ve Anzak askerleri, Gelibolu Yarımadası’nın güney kıyısındaki Arıburnu ve Seddülbahir bölgelerine çıkarma yaptı. Ancak, Osmanlı savunması, çıkarmaları ağır kayıplarla püskürttü.
19 Mayıs 1915
İtilaf Devletleri, 19 Mayıs 1915 tarihinde başlayan ve 20 gün süren Anafartalar Muharebesi’nde de başarılı olamadı. Bu muharebede, Mustafa Kemal Atatürk komutasındaki Türk birlikleri, Anafartalar bölgesini geri aldı.
9 Ocak 1916
Çanakkale Savaşı, 9 Ocak 1916 tarihinde İtilaf Devletleri’nin Gelibolu Yarımadası’ndan çekilmesi ile sona erdi.
Sonuçları
Çanakkale Savaşı’nın sonuçları şunlardır:
- Osmanlı İmparatorluğu, savaşta büyük bir zafer kazandı. Bu zafer, Türk milletinin bağımsızlık ve özgürlük mücadelesinin en önemli dönüm noktalarından biri oldu.
- İtilaf Devletleri, Çanakkale’de yenilgiye uğradı. Bu yenilgi, Rusya’ya yardım etme planlarını sekteye uğrattı.
- Çanakkale Savaşı, dünya tarihini etkiledi. Savaş, İtilaf Devletleri’nin savaşın seyrini değiştirmesini engelledi ve savaşın uzamasına neden oldu.
Önemi
Çanakkale Savaşı, Türk milletinin bağımsızlık ve özgürlük mücadelesinin en önemli dönüm noktalarından biridir. Bu savaşta, Türk milleti, büyük bir kahramanlık ve fedakarlık örneği gösterdi. Savaşın kazanılmasında, Mustafa Kemal Atatürk’ün ve komutasındaki askerlerin büyük katkısı oldu.
Çanakkale Savaşı, dünya tarihini de etkiledi. Savaş, İtilaf Devletleri’nin savaşın seyrini değiştirmesini engelledi ve savaşın uzamasına neden oldu.
Çanakkale Savaşı, Türk milletinin ve dünya tarihinin önemli bir dönüm noktası