Dede Korkut Vatikan Nüshasını Kim Buldu?
Dede Korkut Kitabı, Türk kültürünün en önemli eserlerinden biridir. 16. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen eser, Oğuz Türklerinin destanları ve hikâyelerini içerir. Dede Korkut Kitabı’nın iki nüshası günümüze ulaşmıştır. Biri Dresden’de, diğeri ise Vatikan’da bulunmaktadır.
Vatikan Nüshasının Bulunuşu
Dede Korkut Vatikan Nüshası, 1884 yılında Avusturya’nın başkenti Viyana’da bulunan Avusturya Milli Kütüphanesi’nde bulunmuştur. Nüshayı bulan kişi, Avusturyalı şarkiyatçı Joseph von Hammer-Purgstall’dır. Hammer-Purgstall, kütüphanede yaptığı bir araştırma sırasında nüshayı fark etmiştir. Nüshanın üzerinde “Kitab-ı Dedem Korkut Alâ Lisân-ı Tâife-i Oğuzan” (Dedem Korkut Kitabı Oğuzların Diliyle) yazıyordu.
Hammer-Purgstall, nüshayı inceledikten sonra onun Türk kültürü açısından önemli bir eser olduğunu fark etmiştir. Nüshayı 1886 yılında “Das Buch des Dede Korkut” (Dede Korkut Kitabı) adıyla Almanca olarak yayınlamıştır. Hammer-Purgstall’ın yayını, Dede Korkut Kitabı’nın dünya çapında tanınmasını sağlamıştır.
Nüshanın Özellikleri
Dede Korkut Vatikan Nüshası, 262 varaktan oluşmaktadır. Nüshanın 114-124. varakları eksiktir. Nüshanın yazısı 16. yüzyıla tarihlenmektedir. Nüshanın müstensihi bilinmemektedir.
Nüsha, altı destanı içerir. Bu destanlar şunlardır:
- Hikâyet-i Oğuznâme
- Kazan Beğ ve Yedi Oğulları
- Bamsı Beyrek Oğlu Bamsı Beyrek
- Salur Kazan’ın Evi Yağmalanduğudur
- Dirse Han Oğlu Boğaç Han
- Emren Bey Oğlu Emren Bey
Nüshadaki destanlar, Dede Korkut’un anlattığı hikâyelerdir. Destanlar, Oğuz Türklerinin gelenek ve göreneklerini, yaşam tarzlarını ve dünya görüşlerini yansıtmaktadır.
Nüshanın Önemi
Dede Korkut Vatikan Nüshası, Türk kültürünün önemli bir hazinesidir. Nüsha, Oğuz Türklerinin destanlarının ve hikâyelerinin en eski yazılı kaynaklarından biridir. Nüsha, Türklerin sözlü kültürünü ve edebiyat geleneğini anlamamız açısından büyük önem taşımaktadır.
Nüshanın önemi, şu noktalarda özetlenebilir:
- Nüsha, Oğuz Türklerinin destanlarının ve hikâyelerinin en eski yazılı kaynaklarından biridir.
- Nüsha, Türklerin sözlü kültürünü ve edebiyat geleneğini anlamamız açısından büyük önem taşımaktadır.
- Nüsha, Türk kültürünün dünya çapında tanınmasını sağlamıştır.
Nüshanın Sonraki Yıllardaki Gelişimi
Dede Korkut Vatikan Nüshası, Hammer-Purgstall’ın yayınından sonra birçok araştırmacının ilgisini çekmiştir. Nüsha, 19. ve 20. yüzyıllarda birçok kez incelenmiş ve yayınlanmıştır.
1914 yılında, Türkolog M. Fuad Köprülü, nüshayı Türkçe olarak yayınlamıştır. Köprülü’nün yayını, Dede Korkut Kitabı’nın Türk halkının daha geniş kitlelerce tanınmasını sağlamıştır.
1952 yılında, Türkolog Muharrem Ergin, nüshayı yeniden yayınlamıştır. Ergin’in yayını, nüshanın metnini ve dil özelliklerini daha iyi anlamamızı sağlamıştır.
2006 yılında, Dede Korkut Kitabı’nın iki nüshası da UNESCO Dünya Belleği Listesi’ne alınmıştır. Bu liste, insanlığın ortak kültürel mirasının önemli parçalarını içerir.
Dede Korkut Vatikan Nüshası, Türk kültürünün önemli bir hazinesidir. Nüsha, Oğuz Türklerinin destanlarının ve hikâyelerinin en eski yazılı kaynaklarından biridir. Nüsha, Türklerin sözlü kültürünü ve edebiyat geleneğini anlamamız açısından büyük önem taşımaktadır.