Deyim Aktarması Nedir?
Deyim aktarması, bir dilde kullanılan bir deyimin, aynı anlamı veya yakın anlamı ifade edecek şekilde başka bir dile aktarılmasıdır. Deyim aktarması yapılırken, deyimin sözlük anlamından hareket edilir. Deyimdeki sözcüklerin ve yapının anlamları korunmaya çalışılır. Ancak, deyimin anlamını bozmayacak şekilde bazı değişiklikler yapılabilir.
Deyim Aktarmasının Amaçları
Deyim aktarmasının başlıca amacı, bir dilde kullanılan bir deyimin başka bir dilde de kullanılabilmesini sağlamaktır. Deyim aktarması, aynı zamanda, iki dil arasındaki kültürel benzerlikleri ve farklılıkları göstermek için de kullanılabilir.
Deyim Aktarmasının Türleri
Deyim aktarması, yapılış şekline göre iki ana gruba ayrılır:
- Kelime kelime aktarma: Bu tür aktarmada, deyimdeki sözcükler birebir olarak diğer dile aktarılır. Örneğin, Türkçedeki “el ele verip” deyimi, İngilizceye “hand in hand” olarak aktarılır.
- Anlam aktarma: Bu tür aktarmada, deyimdeki sözcükler birebir olarak aktarılmaz. Bunun yerine, deyimin anlamı korunacak şekilde başka sözcükler kullanılır. Örneğin, Türkçedeki “ağzı açık kaldı” deyimi, İngilizceye “his jaw dropped” olarak aktarılır.
Kelime Kelime Aktarma Örnekleri
- Ağzı açık kaldı: His jaw dropped.
- Aklına gelmedi: It didn’t cross his mind.
- Ayağı yere basmadı: He didn’t have his feet on the ground.
- Baş aşağı oldu: It turned upside down.
- Boğazına düğüm oldu: It stuck in his throat.
- Can havliyle kaçtı: He ran for his life.
- El ele verdiler: They joined hands.
- Gözünün yaşına bakmadı: He didn’t bat an eye.
Anlam Aktarma Örnekleri
- Aklına esti: He suddenly thought of it.
- Aklı başına geldi: He came to his senses.
- Aklına koydu: He made up his mind.
- Aklında tutamadı: He couldn’t remember it.
- Alnına sıçradı: It backfired.
- Ayak uydurdu: He adapted.
- Başını belaya soktu: He got himself into trouble.
- Başını önüne eğdi: He hung his head.
Deyim Aktarmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Deyim aktarması yapılırken, aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekir:
- Deyimin sözlük anlamını doğru bilmek gerekir.
- Deyimin anlamının bozulmaması için gerekli önlemler alınmalıdır.
- Deyimin anlamını daha iyi ifade edecek sözcükler kullanılabilir.
- Deyim aktarması yapılırken, hedef dilin kültürel özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Deyim Aktarmasının Önemi
Deyim aktarması, bir dilde kullanılan bir deyimin başka bir dilde de kullanılabilmesini sağlaması açısından önemlidir. Deyim aktarması, aynı zamanda, iki dil arasındaki kültürel benzerlikleri ve farklılıkları göstermek için de kullanılabilir.