Epik Şiir Örnekleri 2024-2025

Emir Kipi

Emir kipi, bir eylemin yapılmasını emreden, buyuran, isteyerek yaptıran kiptir. Türkçede emir kipi, fiilin yalın halinin sonuna –e eki getirilerek yapılır. Örneğin, “yazmak” fiilinin emir kipi “yaze“, “gitmek” fiilinin emir kipi “gite” şeklindedir.

Emir kipi, fiilin 2. tekil şahıs çekimi ile aynıdır. Bu nedenle, emir kipi ile kurulan cümlelerde özne genellikle “sen” olur. Ancak, diğer şahıslara yönelik emir kipi cümleleri de kurulabilir. Örneğin, “Çocuklar, sınıfa girin!” cümlesinde emir kipi 2. çoğul şahıs için kullanılmıştır.

Emir kipi, olumlu ve olumsuz olarak iki şekilde kurulur.

Olumlu Emir Cümleleri

Olumlu emir cümlelerinde, fiilin yalın halinin sonuna –e eki getirilerek yapılır. Örneğin, “Git!”, “Otur!”, “Konuş!”, “Yaz!” gibi cümleler olumlu emir cümleleridir.

Olumlu emir cümlelerinde, emir veren kişi, emir alan kişiden bir eylem yapmasını ister. Emir veren kişi, emir alan kişiden bir şey yapmasını beklemektedir.

Olumsuz Emir Cümleleri

Olumsuz emir cümlelerinde, fiilin yalın halinin sonuna –me eki getirilerek yapılır. Örneğin, “Gitme!”, “Oturma!”, “Konuşma!”, “Yazma!” gibi cümleler olumsuz emir cümleleridir.

Olumsuz emir cümlelerinde, emir veren kişi, emir alan kişiden bir eylem yapmamasını ister. Emir veren kişi, emir alan kişiden bir şey yapmamasını beklemektedir.

Emir Kipinin Kullanım Alanları

Emir kipi, günlük konuşma dilinde ve yazı dilinde yaygın olarak kullanılır. Emir kipi, genellikle aşağıdaki durumlarda kullanılır:

• Birine bir şey yaptırmak için: “Kapıyı kapat!”, “İşini bitir!”, “Oraya git!”
• Birine bir şey istemek için: “Bana bir bardak su ver!”, “Bu kitabı bana getir!”, “Oraya gel!”
• Birine bir şey yapmamasını söylemek için: “Şunu yapma!”, “Orada dur!”, “Bunu söyleme!”
• Birine bir şey yapmayı rica etmek için: “Lütfen bana yardım et!”, “Bana biraz para verebilir misin?”, “Biraz bekleyebilir misin?”

Emir Kipinin Cümle İçinde Kullanımı

Emir kipi, cümle içinde genellikle yüklem olarak kullanılır. Ancak, bazen diğer unsurlar olarak da kullanılabilir. Örneğin, “Bana bir bardak su getir!” cümlesinde “getir” fiili yüklemdir. Ancak, “Bana bir bardak su” sözü, yüklemi dolaylı tümleç olarak tamamlayan bir unsurdur.

Emir Kipi ile İlgili Bazı Uyarılar

• Emir kipi, fiilin yalın halinin sonuna –e eki getirilerek yapılır. Ancak, bazı fiillerin yalın hali –e ile bitiyorsa, emir kipinde bu ek –a olarak kullanılır. Örneğin, “yazmak” fiilinin emir kipi “yaza“, “görmek” fiilinin emir kipi “göra“, “duymak” fiilinin emir kipi “duya” şeklindedir.
• Emir kipi, genellikle 2. tekil şahıs için kullanılır. Ancak, diğer şahıslara yönelik emir kipi cümleleri de kurulabilir. Bu durumda, özne genellikle cümlenin başında yer alır. Örneğin, “Çocuklar, sınıfa girin!” cümlesinde özne “çocuklar” sözcüğüdür.
• Emir kipi, cümle içinde genellikle yüklem olarak kullanılır. Ancak, bazen diğer unsurlar olarak da kullanılabilir. Örneğin, “Bana bir bardak su getir!” cümlesinde “getir” fiili yüklemdir. Ancak, “Bana bir bardak su” sözü, yüklemi dolaylı tümleç olarak tamamlayan bir unsurdur.

Emir Kipi ile İlgili Örnekler

• Olumlu Emir Cümleleri
  • Kapıyı kapat!
  • İşini bitir!
  • Oraya git!
  • Bana bir bardak su ver!
  • Bu kitabı bana getir!
  • Orada dur!
  • Bunu yapma!
  • Lütfen bana yardım et