Fatura Türleri
Fatura, bir malın veya hizmetin satışını gösteren, satıcı ve alıcı arasındaki hukuki ilişkiyi belgeleyen bir ticari belgedir. Fatura, vergilendirme, muhasebe ve ticari ilişkiler açısından önemli bir belgedir.
Faturalar, çeşitli faktörlere göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Bu faktörler arasında, faturanın işlevi, vergilendirmeye tabi olup olmadığı, ödeme zamanı ve gönderim şekli sayılabilir.
İşlem Amacına Göre Fatura Türleri
Faturalar, işlevlerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Satış faturası: Satıcı tarafından, alıcıya mal veya hizmet satışını gösteren faturadır. Satış faturası, en yaygın kullanılan fatura türüdür.
- İade faturası: Satıcı tarafından, alıcıya daha önce satılan mal veya hizmetin iadesini gösteren faturadır. İade faturası, satış faturasının ters yüzüdür.
- Proforma fatura: Satıcı tarafından, alıcıya mal veya hizmetin satışını teklif eden faturadır. Proforma fatura, kesin satışın gerçekleşmesi durumunda satış faturasına dönüştürülebilir.
- İrsaliye: Satıcı tarafından, alıcıya malın sevk edildiğini gösteren belgedir. İrsaliye, fatura niteliğinde değildir, ancak faturayla birlikte kullanılır.
- Teslim fişi: Satıcı tarafından, malın alıcıya teslim edildiğini gösteren belgedir. Teslim fişi, fatura niteliğinde değildir, ancak faturayla birlikte kullanılır.
Vergilendirmeye Göre Fatura Türleri
Faturalar, vergilendirmeye tabi olup olmadıklarına göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- KDV’li fatura: Satışa konu olan mal veya hizmetin KDV’ye tabi olduğu durumlarda düzenlenen faturadır.
- KDV’siz fatura: Satışa konu olan mal veya hizmetin KDV’ye tabi olmadığı durumlarda düzenlenen faturadır.
- Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)’li fatura: Satışa konu olan malın ÖTV’ye tabi olduğu durumlarda düzenlenen faturadır.
- İhracat faturası: İhraç edilen mal veya hizmetin satışını gösteren faturadır. İhracat faturası, KDV’den muaftır.
Ödeme Zamanına Göre Fatura Türleri
Faturalar, ödeme zamanlarına göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Açık fatura: Ödemesinin daha sonra yapıldığı faturadır.
- Kapalı fatura: Ödemesinin peşin yapıldığı faturadır.
Gönderim Şekline Göre Fatura Türleri
Faturalar, gönderim şekillerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Basılı fatura: Kağıt üzerinde düzenlenen faturadır.
- Elektronik fatura: Elektronik ortamda düzenlenen faturadır.
e-Fatura ve e-Arşiv Fatura
e-Fatura, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen standartlara uygun olarak elektronik ortamda düzenlenen faturadır. e-Fatura, kağıt faturanın yerine geçer.
e-Arşiv fatura, e-Fatura’ya benzer şekilde, elektronik ortamda düzenlenen bir faturadır. Ancak e-Arşiv fatura, kağıt fatura yerine geçmez. e-Arşiv fatura, kağıt faturanın bir kopyasıdır ve elektronik ortamda saklanır.
Faturaların Düzenlenmesi
Faturalar, ilgili mevzuatta belirlenen şartlara uygun olarak düzenlenmelidir. Faturanın düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
- Fatura, fatura düzenlemeye yetkili kişi veya kişiler tarafından imzalanır.
- Faturada, faturanın tarihi, türü, numarası, satıcı ve alıcının bilgileri, mal veya hizmetin tanımı, miktarı, fiyatı ve KDV oranı gibi bilgiler yer alır.
- Fatura, satıcı tarafından alıcıya verilir.
Faturaların Saklanması
Faturalar, ilgili mevzuatta belirlenen süre boyunca saklanmak zorundadır. Faturaların saklanma süresi, faturanın türüne göre değişmektedir.
- Satış faturasının saklanma süresi, 10 yıldır.
- İade faturasının saklanma süresi, 10 yıldır.
- Proforma faturanın saklanma süresi, 5 yıldır.
- İrsaliyenin saklanma süresi, 5 yıldır.
- Teslim fişinin saklanma süresi, 5 yıldır.
Faturaların İptali
Faturalar, düzenlendikten sonra bazı durumlarda iptal edilebilir. Faturanın iptali, satıcı ve alıcının anlaşmasıyla yapılabilir.