8. Sınıf Fen Bilimleri 1. Ünite: Mevsimler ve İklim
1. Bölüm: Mevsimlerin Oluşumu
Dünya, Güneş etrafında elips şeklinde bir yörüngede döner. Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı, yörüngesinin farklı noktalarında farklıdır. Dünya, Güneş’e en yakın olduğu noktaya 21 Aralık’ta ulaşır. Bu tarihte Kuzey Yarımküre’de kış, Güney Yarımküre’de yaz mevsimi başlar. Dünya, Güneş’ten en uzak olduğu noktaya 21 Haziran’da ulaşır. Bu tarihte Kuzey Yarımküre’de yaz, Güney Yarımküre’de kış mevsimi başlar.
Güneş ışınlarının gelme açısının değişimi
Güneş ışınlarının gelme açısı, Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığından etkilenir. Dünya, Güneş’e en yakın olduğu noktadayken, Güneş ışınları Kuzey Yarımküre’ye daha dik gelir. Bu nedenle, Kuzey Yarımküre’de daha fazla güneş ışığı alır ve hava sıcaklığı artar. Dünya, Güneş’ten en uzak olduğu noktadayken, Güneş ışınları Kuzey Yarımküre’ye daha eğik gelir. Bu nedenle, Kuzey Yarımküre’de daha az güneş ışığı alır ve hava sıcaklığı azalır.
Dünya’nın eksen eğikliği
Dünya’nın ekseni, Güneş etrafındaki yörüngesine dik değildir. Dünya’nın ekseni, 23,5 derecelik bir açıyla eğiktir. Bu eğiklik, Güneş ışınlarının Dünya’nın yüzeyine farklı açılarda gelmesine neden olur.
Mevsimlerin oluşumu
Güneş ışınlarının gelme açısının ve Dünya’nın eksen eğikliğinin etkisiyle, Dünya’da dört mevsim oluşur.
- Yaz: Kuzey Yarımküre’de Güneş ışınlarının gelme açısı en büyük, Dünya’nın eksen eğikliği de en az olduğu zamandır. Bu nedenle, Kuzey Yarımküre’de hava sıcaklığı en yüksektir.
[Image of Yaz mevsimi] - Sonbahar: Kuzey Yarımküre’de Güneş ışınlarının gelme açısı azalmaya, Dünya’nın eksen eğikliği de artmaya başlar. Bu nedenle, Kuzey Yarımküre’de hava sıcaklığı düşmeye başlar.
[Image of Sonbahar mevsimi] - Kış: Kuzey Yarımküre’de Güneş ışınlarının gelme açısı en küçük, Dünya’nın eksen eğikliği de en fazla olduğu zamandır. Bu nedenle, Kuzey Yarımküre’de hava sıcaklığı en düşüktür.
[Image of Kış mevsimi] - İlkbahar: Kuzey Yarımküre’de Güneş ışınlarının gelme açısı artmaya, Dünya’nın eksen eğikliği de azalmaya başlar. Bu nedenle, Kuzey Yarımküre’de hava sıcaklığı yükselmeye başlar.
[Image of İlkbahar mevsimi]
İklim
Bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen hava olaylarına iklim denir. İklim, o bölgedeki bitki örtüsü, hayvan yaşamı ve insan yaşamını etkiler.
İklimin oluşumunu etkileyen faktörler
İklimin oluşumunu etkileyen faktörler şunlardır:
- Güneş ışınlarının gelme açısı: Güneş ışınlarının gelme açısı, bir bölgedeki hava sıcaklığını etkiler.
- Dünya’nın eksen eğikliği: Dünya’nın eksen eğikliği, bir bölgedeki mevsimlerin oluşumunu etkiler.
- Yeryüzü şekilleri: Yeryüzü şekilleri, bir bölgedeki hava akımlarını etkiler.
- Okyanus akıntılarının etkisi: Okyanus akıntılarının etkisi, bir bölgedeki hava sıcaklığını ve nemi etkiler.
Türkiye’nin iklimi
Türkiye, farklı iklim tiplerinin görüldüğü bir ülkedir. Türkiye’nin iklimini etkileyen faktörler şunlardır:
- Türkiye’nin geniş bir coğrafi alana yayılmış olması: Türkiye, 36-42 kuzey enlemleri ile 26-45 doğu boylamları arasında yer alır. Bu nedenle, Türkiye’nin farklı enlemlerde olması, farklı iklim tiplerinin görülmesine neden olur.
- Türkiye’nin denizlerle çevrili olması: Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrilidir. Bu