Formik Asidi Kim Buldu?
Formik asit, CH₂O₂ formülüne sahip, formik alkolün oksidasyonu ile oluşan, renksiz, keskin kokulu, yanıcı bir sıvı asittir. Doğada en basit karboksilik asittir ve karıncaların salgılarında bulunur. Bu nedenle halk arasında “karınca asidi” olarak da bilinir.
Formik asidin keşfi, uzun ve karmaşık bir tarihe sahiptir. İlk olarak, MÖ 2000’li yıllarda Çin’de, karıncalardan elde edilen bir sıvının yaraları iyileştirmeye yardımcı olduğu keşfedilmiştir. Bu sıvı, muhtemelen formik asit veya formik asit içeren bir karışımdı.
Formik asidin kimyasal bir madde olarak keşfi, 16. yüzyılda başladı. İspanyol doğa bilimci Andrés Laguna, 1535 yılında karıncaların salgılarında bulunan bir maddeyi tanımladı ve ona “formica” kelimesinden türetilmiş “formica acidum” adını verdi.
-
yüzyılın sonlarında, İngiliz doğa bilimci John Ray, ölü karıncalardan formik asit elde etmeyi başardı. Ray, formik asitin kimyasal özelliklerini inceledi ve onu karboksilik asitler sınıfına dahil etti.
-
yüzyılda, Fransız kimyager Joseph Louis Gay-Lussac, formik asidin moleküler ağırlığını belirledi. Gay-Lussac, formik asidin formülünü CH₂O₂ olarak tahmin etti.
-
yüzyılda, İngiliz kimyager William Hyde Wollaston, formik asidin formülünü doğruladı ve formik alkolden formik asit elde etmenin bir yolunu geliştirdi.
-
yüzyılda, formik asitin endüstriyel üretimi başladı. Formik asit, çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılmaya başlandı.
Günümüzde, formik asit, çeşitli endüstriyel ve tıbbi uygulamalarda kullanılan önemli bir kimyasaldır.
Formik Asidin Doğadaki Kaynakları
Formik asit, doğada yaygın olarak bulunan bir bileşiktir. Karıncalar, arılar, termitler ve bazı diğer böcek türlerinin salgılarında bulunur. Ayrıca, bazı bitkilerde, özellikle de ısırgan otlarında bulunur.
Formik asit, bazı bakteri ve maya türleri tarafından da üretilir. Bu bakteri ve mayalar, formik asidi besin olarak kullanır.
Formik Asidin Kimyasal Özellikleri
Formik asit, renksiz, keskin kokulu, yanıcı bir sıvı asittir. Moleküler ağırlığı 46,0254 g/mol’dür. Yoğunluğu 1,22 g/ml’dir.
Formik asit, suda ve etanolde iyi çözünür. Diğer çözücülerde de çözünür, ancak daha az oranda.
Formik asit, bir karboksilik asittir. Karboksilik asitler, karbonil grubuna (C=O) bağlı bir hidroksil grubu (-OH) içeren bileşiklerdir.
Formik asit, zayıf bir asittir. Sudaki çözeltisinin pH değeri yaklaşık 2,4’tür.
Formik Asidin Kullanım Alanları
Formik asit, çeşitli endüstriyel ve tıbbi uygulamalarda kullanılır.
Endüstriyel Uygulamalar
- Deri endüstrisinde, derinin yumuşatılması ve parlatılması için kullanılır.
- Tekstil endüstrisinde, kumaşların boyanması ve baskılanması için kullanılır.
- Gıda endüstrisinde, koruyucu ve tatlandırıcı olarak kullanılır.
- Tarım endüstrisinde, böcek ilacı olarak kullanılır.
- Kimya endüstrisinde, çeşitli kimyasalların üretiminde kullanılır.
Tıbbi Uygulamalar
- Yaraların ve enfeksiyonların tedavisinde antiseptik olarak kullanılır.
- Saç dökülmesini önlemek için kullanılır.
- Ağrı kesici olarak kullanılır.
- Bazı kanser türlerinin tedavisinde kullanılır.
Formik Asidin Güvenlik Önlemleri
Formik asit, yanıcı ve tahriş edici bir maddedir. Bu nedenle, formik asitle çalışırken dikkatli olunmalıdır.
Formik asit ile çalışırken aşağıdaki güvenlik önlemleri alınmalıdır:
- Formik asidi, kapalı bir kapta saklayın.
- Formik asidi, iyi havalandırılan bir alanda kullanın.
- Formik asidi, cilt ve gözlerle temastan kaçının.