Gazel Örnekleri
Gazel, Arap edebiyatından Türk edebiyatına geçen bir nazım şeklidir. Beş beyitten oluşan ve her beyitinde aynı kafiye şeması kullanılan bir nazım şeklidir. Gazeller genellikle aşk, ayrılık, hasret, tabiat, tasavvuf gibi temaları işler.
Gazelin Yapısı
Gazel, beş beyitten oluşan bir nazım şeklidir. İlk beytine matla, ikinci beytine makta, üçüncü beytine turna, dördüncü beytine makta-i sagır, beşinci beytine de fehla adı verilir.
Gazellerde her beyitin son iki mısraı kafiyelidir. Bu kafiye şeması, aa, ba, ca, da, ea şeklindedir.
Gazelin Temaları
Gazeller genellikle aşk, ayrılık, hasret, tabiat, tasavvuf gibi temaları işler. Aşk temalı gazellerde şair, sevgiliyi anlatır, ona olan aşkını ifade eder. Ayrılık temalı gazellerde şair, sevdiğinden ayrı kaldığı için duyduğu özlemi ve hasreti anlatır. Hasret temalı gazellerde şair, sevdiğine kavuşma özlemini anlatır. Tabiat temalı gazellerde şair, tabiat güzelliklerini anlatır. Tasavvuf temalı gazellerde şair, tasavvuf düşüncesini anlatır.
Gazel Örnekleri
Fuzûlî’nin “Gül-i handân” gazeli
Gül-i handân gülşen-i hüsnünde bülbül-i dil Teşrif eyledi âlem-i cânâna gülşen
Cevlân eyledi rûh-ı âlem-i hüsnünde Hûblar-ı gülşen-i sâfâ-yı cânâna gülşen
Gülşen-i hüsnünde bülbül-i dil eyler teşrif Cevlân eyledi rûh-ı âlem-i hüsnünde
Hûblar-ı gülşen-i sâfâ-yı cânâna gülşen Gül-i handân gülşen-i hüsnünde bülbül-i dil
Bâkî’nin “Bir güle bin âşık” gazeli
Bir güle bin âşık oldum ey sevgili Bu aşk ile canım yanmaya başladı
Senin güzelliğin karşısında dilsiz kaldım Aşkım ile dünya gözüme karanlıklaştı
Senin aşkınla hayatım zindana döndü Aşkın ateşi ile yüreğim yandı kül oldu
Bir güle bin âşık oldum ey sevgili Bu aşk ile canım yanmaya başladı
Nedim’in “Gamzenin okları” gazeli
Gamzenin okları yaraladı beni Aşkın ateşi yaktı yüreğimi
Gözlerin beni mest etti Aşkın ile kendimi kaybettim
Seni düşünmekten uyku tutmuyor Gönlümün sevgilisin sen
Gamzenin okları yaraladı beni Aşkın ateşi yaktı yüreğimi
Gazelin Önemi
Gazel, Türk edebiyatında önemli bir nazım şeklidir. Türk edebiyatında birçok ünlü şair, gazel yazmıştır. Gazeller, Türk edebiyatına zenginlik katmıştır.
Gazelin Gelişimi
Gazel, Arap edebiyatından Türk edebiyatına geçmiştir. Türk edebiyatına ilk olarak 11. yüzyılda giren gazel, kısa sürede Türk şairleri tarafından benimsenmiştir.
Türk edebiyatında gazelin gelişiminde birçok şair önemli rol oynamıştır. Bu şairlerden bazıları şunlardır:
- Âşık Paşa
- Şeyhi
- Nedim
- Fuzûlî
- Bâkî
Gazel, günümüzde de Türk edebiyatında önemli bir nazım şeklidir. Birçok şair, gazel yazmaktadır.