GFR Formülü: Böbrek Fonksiyonunu Ölçmek İçin Bir Araç
GFR formülü, böbrek fonksiyonunu ölçmek için kullanılan bir hesaplamadır. GFR, glomerüler filtrasyon hızı anlamına gelir ve böbreklerin kanı temizleme hızını ölçer. GFR, böbrek hastalığının teşhisinde ve tedavisinde önemli bir rol oynar.
GFR Nasıl Hesaplanır?
GFR, serum kreatinin seviyesi, yaş, cinsiyet ve ırk gibi faktörler kullanılarak hesaplanır. Serum kreatinin seviyesi, kanda bulunan kreatinin miktarıdır. Kreatinin, kas metabolizmasının bir yan ürünüdür ve böbrekler tarafından kandan uzaklaştırılır. Serum kreatinin seviyesi yüksek olduğunda, bu böbreklerin kreatinini kandan uzaklaştırmakta zorlandığı anlamına gelir.
GFR hesaplamak için kullanılan en yaygın formül, CKD-EPI formülüdür. CKD-EPI formülü, 2009 yılında yayınlanmıştır ve önceki formüllere göre daha doğru olduğu düşünülmektedir. CKD-EPI formülü şu şekildedir:
- Erkekler için: GFR = 141 x min(Scr/κ, 1)α x max(Scr/κ, 1) -1.209 x 0.9938^yaş
- Kadınlar için: GFR = 144 x min(Scr/κ, 1)α x max(Scr/κ, 1) -1.209 x 0.9938^yaş x 0.852
Bu formülde, Scr serum kreatinin seviyesini, κ cinsiyete ve ırka göre değişen bir sabiti, α serum kreatinin seviyesine göre değişen bir üssü ve yaş kişinin yaşını temsil eder.
GFR Değerleri Ne Anlama Gelir?
GFR değerleri, böbrek fonksiyonunun derecesini belirlemek için kullanılır. GFR değerleri şu şekilde sınıflandırılır:
- Normal GFR: 90 ml/dak/1.73 m2 veya üzeri
- Hafif böbrek yetmezliği: 60-89 ml/dak/1.73 m2
- Orta dereceli böbrek yetmezliği: 30-59 ml/dak/1.73 m2
- Şiddetli böbrek yetmezliği: 15-29 ml/dak/1.73 m2
- Son dönem böbrek yetmezliği: 15 ml/dak/1.73 m2 veya altı
GFR Düşüklüğünün Nedenleri
GFR düşüklüğüne neden olabilecek birçok faktör vardır. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Diyabet
- Yüksek tansiyon
- Kalp hastalığı
- Obezite
- Sigara içimi
- Aşırı alkol tüketimi
- Bazı ilaçlar
- Böbrek hastalıkları
GFR Düşüklüğünün Belirtileri
GFR düşüklüğü genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Ancak, GFR çok düşük olduğunda şu belirtiler görülebilir:
- Yorgunluk
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Bulantı
- Kusma
- Kaşıntı
- Kas krampları
- Ödem
- Nefes darlığı
- Uykusuzluk
- Konsantre olma zorluğu
GFR Düşüklüğünün Tedavisi
GFR düşüklüğünün tedavisi, altta yatan nedene bağlıdır. Diyabet veya yüksek tansiyon gibi altta yatan bir hastalık varsa, bu hastalığın tedavisi GFR’yi iyileştirebilir. Bazı durumlarda, GFR düşüklüğünü tedavi etmek için ilaçlar veya diyaliz gerekebilir.
GFR’yi Korumak İçin Neler Yapılabilir?
GFR’yi korumak için yapılabilecek birçok şey vardır. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Sağlıklı bir diyet yapmak
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sigara içmemek
- Aşırı alkol tüketmemek
- Reçetesiz satılan ilaçları dikkatli kullanmak
- Böbrek hastalığı riskini artıran hastalıkların tedavisini yaptırmak
GFR ile İlgili Faydalı Siteler ve Dosyalar